perendimi

Mjeshtrit e njerëzimit

Kur pyesim “Kush e sundon botën?” zakonisht ne përdorim normën standarde që aktorët në çështjet botërore janë shtetet, së pari fuqitë e mëdha, dhe ne trajtojmë vendimet dhe marrëdhëniet e tyre. Kjo nuk është gabim. Por do të ishte mirë të mos harronim që ky nivel abstragimi mund të jetë shumë çorientues.

Zërat se një luftë mes Perëndimit dhe Rusisë në të ardhmen e afërt, është e mundshme sa vijnë e shtohen. Prej disa ditësh, mediat pranë Kemlinit, i mëshojnë idesë se mburoja raketore e instaluar në Rumani përbën një kërcënim direkt për Rusinë, e për sigurinë ndërkombëtare.

Ali Ahmad Said Esber, i njohur ndërkombëtarisht si Adonis, konsiderohet si një ndër poetët më më ndikim të letërsisë moderne arabe. Vendi i tij, Siria, është sot epiqendra e krizës kryesore globale, shoqëruar me një tragjedi vrasjesh dhe shpërnguljesh të jashtëzakonshme. Përmes një interviste për Jonathan Guyer në “The New York Review of Books”, poeti në fjalë flet për atë që e cilëson si krizë e thellë identiteti tek arabët. Është një krizë e cila siç thotë ai vjen me barrën e pesëmbëdhjetë shekujve.

Islami e ka përkufizuar në mënyrë thelbësore Europën. Dhe Islami po e ripërkufzon atë sërish.Për shekuj me radhë, në antikitetin e hershëm dhe të mesëm, Europë do të thoshte bota që qarkonte Mesdheun, apo “Mare Nostrum”(Deti Ynë), emri me të cilin e bënë të famshëm romakët. Përfshinte edhe Afrikën e Veriut. Në të vërtetë, në fillim të shekullit V e.s, kur Shën Augustini jetone në atë që është sot Algjeria, Afrika e Veriut ishte qendër e Kristianizmit shumë më tepër sesa Italia apo Greqia.

Politika i mban larg vendet dhe shtetet, por potenciali i katastrofave natyrore, të mundshme kudo në Tokë, imponon të kundërtën. Në vitin 2014 u bë e njohur se një grup shkencëtarësh nga Perëndimi u lejuan të hynin në Korenë e Veriut për të studiuar situatën në Malin Paektu. Në këtë të fundit është, 1000 vjet më parë ka ndodhur shpërthimi i dytë më i madh vullkanik i regjistruar në histori dhe riaktivizimi i tij, me siguri që e tejkalon seriozitetin e shteteve që sot janë në dy anë të llogores.

Në historinë pluraliste të Shqipërisë nuk është rasti i parë kur ambasadori amerikan përfshihet direkt në debatet politike në vend dhe që artikulon ide e teza që gjejnë mbështetje qytetare, por krijojnë pakënaqësi politike.

Në Shqipëri ka disa dekada që Perandoria Osmane predikohet si e keqja jonë historike. Qoftë për interesa politike, apo për pragmatizëm, ky vështrim i thjeshtuar dhe nihilist, është kthyer në një klishe. Por në kushtet kur bota e sotme përballet me një shpërthim të paprecedentë dhune në një prej rajonet ku ekuilibri fetar dhe demografik ruan ende fizionominë e sundimit osman, pra në Lindjen e Mesme, tradita osmane mbetet e vlefshme dhe instruktive.

Thomas Piketty gjurmon një shprehje të re të pasojave që mund të sjellë pabarazia në të ardhura. Një shkrim i tij në francezen “Le Monde” është rimarrë në vështrim nga “Washington Post”, që cilëson se argumentet e ekonomistit francez janë kontroversale. Sipas tij, pabarazia në Lindjen e Mesme është faktori kryesor pas terrorizmit, përfshirë këtu sulmet e ISIS në Paris.

Nëse qëllimi i terrorizmi është të frikësojë, IS pati një javë të jashtëzakonshme. Brukseli, kryeqyteti i BE dhe qendra e komandës së Natos së fuqishme, është ende në panik dhe i mbyllur.

Franca është në luftë me Shtetin Islamik që pas goditjeve në Paris. Një akt kundërvënieje që i provon botës se Perëndimi është strukur në shtëpinë e vet dhe e rezervon forcën vetëm për aksione shpaguese. Megjithatë sulmet në Paris duket të kenë vënë në lëvizjes këmbana të  tjera. Po hyn në lojë skenari i trupave tokësore, çka dëshmon se strategjia e sulmeve ajrore në Kosovë dhe në Libi, nuk funksionon. Në një opinion të vetin në “The Washington Post”, ish-ambasadori amerikan në Tiranë, aktualisht zv.këshilltar për Sigurinë në administratën Obama, James F.