Një mundësi e artë politike

Ndoqa në opinion tek Sokol Balla intervistën e Kryeministrit Rama. E them pa hezitim, se kam mbetur i  çuditur prej sinqeritetit  në  përgjigjen e dhënë prej tij lidhur me arsyen se  përse u shty statusi ynë si një vënd kandidat për në Bashkimin Europian. Kryeministri shfaqi hapur dhe pothuaj brutalisht mendimin, se qarqe ekstremiste regresive në Holandë dhe tek tuk edhe  në ndonjë vënd tjetër, vendosin si preteks për mosaprovimin e kërkesës tonë si  vënd kandidat për në Bashkimin Europian, thjesht  përkatësinë tonë fetare. Ata na konsiderojnë me pa të drejtë një vënd musliman dhe ky është shkaku që bëhen pengesë për ecurinë tonë drejt komunitetit europian të popujve.  Por më vonë Kryeministri vazhdoi në intervistë me argumete të një kohe të lënë pas, rreth harmonisë tonë fetare. Ndonëse nuk mund të lëmë pa vënë në dukje, se në një rast me plotë të drejtë revokoi bindjen, që për ne Europa nuk është një udhëtim për diku, por thjesht bërja e vëndit tonë si çdo vënd europian. Sidoqoftë, mendoj  në këtë rast Kryeministri e kish për detyrë t’na bënte të qartë, se përse, ta zëmë, Zvicra, e cila  mund të jetë më përpara se shumë e shumë vënde të tjera të Bashkimit Europian, përsëri  kërkoj dhe u bë anëtare e këtij bashkimi kombesh.

Le të jemi të sinqertë, në radhë të parë me veten dhe t’i shikojmë të vërtetat në sy. Të gjithë e dimë dhe nën zë e pranojmë se harmonia jonë fetare e ka burimin tek mosbindja jonë fetare. Ne kemi harmoni fetare për faktin e thjeshtë se nuk jemi fetar. Por arritje reale është kur një botë fetare ka tolerancën  e nevojshme te lejojë bashkejetesën  me një besim të ndryshëm nga ai i saj. Sepse, ta zëmë, cili është shkaku që perëndimi lejon ngritjen e xhamive nëpër cdo kryeqytet të cdo vëndi, kur ndërkohë, nëse një jomusliman gjëndet të jetë i pranishëm në radhët e besimtarëve për haxhillëk, ekzekutohet? Dhe më tej, si mund të shpjegohet, që nëse një fëmijë lind , ta zëmë në Afganistan, ka probabilitet të përfundoj në një taleban, kur po i njëjti fëmij të lindë në një vënd perëndimor mund të bëhej ndoshta një nobelist? Mjerisht, në një masë dërrmuese tek ne është rrenjosur bindja se “feja është opium për popullin”. Askush nuk shqetesohet, se besimi në Zot, është thjesht një nevojë dhe se predikimet fetare janë sintezë e arritjeve shpirtërore të njerëzimit në udhën e përsosjes morale. Ndaj, ne duhet të kuptojmë përfundimisht, se duam apo nuk duam ne, është fakt se baza e ndryshimit të qytetërimeve qëndron në përkatësinë fetare. Po ashtu është mirë të qartësojmë, se qyteterimit  ku  duam te shkojmë, duke u identifikuar si një vënd me shumicë muslimane, as më pak dhe as me shumë, në këtë rast i kërkojmë që t’na pranojë ne gjirin e tij edhe  pse supozohet se kemi një psikologji diametralisht të kundërt me ta.  Duke kerkuar që perëndimi t’na pranojë kështu sic jemi, Kryeministri ynë bëri nje gabim të rëndë, kur jo vetem  nuk shfaqi mirënjohjen më të vogël për këtë lëshim të pashëmbullt që kërkon t’na bëhet, por arriti deri atje,  që këtë “arritje tonën per t’u marrë shëmbull”, dmth, bashkjetesën tonë fetare, Europa të mos na e cënojë. Në këtë rast, besojmë sinqerisht, se Kryeministri ka dashur më tepër të gënjejë vehten dhe të qeverisurit e tij, sesa perëndimin, një qytëterim që këto gjëra i ka diskutuar shekuj më parë. Por të mos zgjatemi dhe të hyjmë në thelb të problemit.

 Ajo që unë do të paraqes pak më poshtë, duhet konsideruar vetëm si një mënyrë të menduari.  As më shkon ndërmënd të pretendoj se kam të drejtë në ato që do te them. Unë do të jap  një mendim dhe vetëm kaq. Po ashtu nuk mund të lë pa vënë në dukje, se ky mendim ka një disavantazh të madh, jepet nga një individ i thjeshtë sic jam unë. Sidoqoftë, për këtë të fundit, unë me pa të drejtë shqetësohem, pasi askënd që ka dëshirë ta trajtoj këtë problem nuk e ka ndaluar kush për ta trajtuar.

Pra cështja që une shtroj për diskutim, përsëris, sado e madhe për një individ te theshtë si puna ime është kjo:  a është vëndi ynë një vënd me shumicë muslimane?

Në një intervistë në fillim të viteve 2000 në gazetën italiane “Koriere della Sera”, cuditërisht, politikani më i paserioz në  historinë e këtij vëndi, Fatos Nano, ka bërë deklaratën më serioze të këtij shekulli të mëvetesisë nga një politikan. Përafërsisht, (pasi nuk me ndodhet gazeta për ta cituar ekzakt) ai thotë, se me pa të drejtë Shqipëria klasifikohet si një vënd me shumicë muslimane. Shqipëria, vë në dukje zoti Nano, nuk është një vënd me shumicë muslimane. Së fundi edhe Haradinaj përsëriti pothuaj të njëjtën gjë, por reaksioni që ndolli në Kosovë një deklarim i tillë e bëri të tërhiqej.

E them që në krye te herës, se unë i përkas atij kontigjenti qytetarësh që nuk e ka të qartë saktësinë e këtyre deklarimeve. Unë nuk e di, nëse ne jemi një vënd  me shumicë katolike, ortodokse apo muslimane. Pothuaj një cerek shkulli, mua, dhe si mua shumë e shumë të tjerëve,  na u ndalua e drejta e besimit fetar. Po ashtu, të gjithë e dimë, se kjo e drejtë nuk është e trashëgueshme. Të paktën mbi studime të thella ose të cekta, serioze apo joserioze, është deklaruar se shqiptarëve feja muslimane ju është imponuar. Tani, ju është imponuar apo për nevoja utilitare me deshirë kanë ndërruar fe, kjo mbetet për tu trajtuar nga studius që lëvrojnë këtë lëm të dijeve.

Ndoshta gaboj, por politikisht kam bindjen, se pa një qartësim nga ana jonë të perkatesise tonë fetare, kërkesa për pranim në gjirin e komunitetit të vëndeve të botës perëndimore ka për të mbetur thjesht një ëndërr e parealizueshme. Në perëndim do të ketë kurdoherë  grupe shoqërore, që Kryeministri ynë i klasifikon ekstremistë, të cilët do t’i dalin përballë për ta penguar ëndrrën tonë për integrim. Është për këtë arsye, që zotit Kryeministër,i jepet një mundësi e artë, që me masa politike të bëjë të ditur botërisht  përkatësinë fetare të këtij vëndi. Ai duhet të shpallë në një moment të arsyeshëm dhe mbi bazën e modaliteteve rreptësisht të kontrolluara, por sidomos në bashkëpunim me OSBE, (nje kujdestare e pranuar nga te gjithë  për të  drejtat njerëzore)  një referendum për deklarimin nga cdo qytetar i këtij vëndi të bindjes   së tij fetare, ose, po ashtu, mosbesimit të tij në zot.

 Natyrisht, kjo është një ndërmarje mjaft delikate, por e drejta që e përligj si veprim ekziston plotësisht. Pas një ndërprerje fetare më tepër se një cerek shekulli, del domosdoshmërisht si nevojë të verifikohet përkatësia e besimit për këdo në këtë vënd. Një individ  tek ne, me plotë të drejtë mund të jetë musliman, ortodoks, katolik, apo dikush që nuk beson në zot. Ndaj them ,se na del si nevoje , që politika tek ne duhet t’ja jap këtë të drejtë  për të vertifikuar përkatesinë fetare çdo individi  te këtij vëndi…

Në vitet 60 të shekullit të kaluar, Presidenti i atëhershem i Frances Sharl De Gol, një politikan me autoritet të padiskutueshëm në arenën ndërkombëtare, vuri bast me postin e tij për ndryshimin e ndarjes territoriale të vëndit. Ai donte të ndryshonte ndarjen territoriale në 80 departamente të Francës, të bërë nga Napoleon Bonaparti. Për këtë veprim politik, ai ishte më se i bindur se do të afektonte ndjenjat historike të farncezve për perandorin e ndritur. Por   kish bindjen se një ndarje e re ishte domosdoshmëri, ndaj nuk hezitoj aspak për ta çuar çështjen në një referendum popullor. Dhe kur përgjigja që mori ishte negative, pa më të voglin hezitim dha dorheqjen, per tu larguar me këtë rast përfundimisht nga politika.

 Po a mund ti kërkohet një politikani shqiptar një veprim i ngjashëm?

Të gjithë e dinë se në politikë ka një postulatë: “ Vetem politikanët mendojnë për zgjedhjet e ardhëshme, burrat e shtetit mendojne për brezat e ardhshëm.”

Mendoj, se vetëm të përcaktosh sa më afër të vërtetës bindjen fetare të bashkombasve të tu, dhe kjo me të vetmin qëllim per t’u treguar realisht atyre që nuk duan t’na pranojnë në gjirin e tyre mbi bazën e një përcaktimi fetar  te paverifikuar deri tani,  është një arritje politike e pashëmbullt  për këdo. Një mundësi e tillë një politikani mund ti vijë një herë në jetë. Por probabiliteti më i madh  është të mos i vijë kurrë.  Të mos arrish t’a kapësh atë dhe t’a lësh të shpëtojë është vërtetë një fatkeqësi  e madhe.