Turqia

Fitorja e brishtë e presidentit turk Erdoan në referendumin e së dielës ka ngjallur reagimin e Bashkimin Evropian  që menjëherë i bëri thirrje Turqisë të kërkojë një "konsensus kombëtar". Presidenti turk i është referuar mundësisë për të organizuar një referendum të ri, këtë herë për rikthimin  e dënimit me vdekje, një nismë që nënkupton fundin e procesit të anëtarësimit të Turqisë në Bashkimin Evropian.

Një sulm me armë kimike në Idlib të Sirisë ka detonuar tërbimin turko-amerikan kundër Bashar al Assad. Edhe presidenti amerikan, i pandjeshmi Donald Trump foli dje për aksion ushtarak ndaj Assadit, ndërkohë që presidenti turk Erdogan nuk kursue thuajse edhe mallkimet. Duket se të dyja vendet po riafrohen në interesin e tyre për Sirinë, ndërkohë që Turqia është firmosëse e Konferencës së Astanas bashkë me Iranin dhe Rusinë, e përmes të cilës zgjidhja në Siri kalon jashtë kufijve të Washingtonit. Mirëpo armët kimike janë një çështje ende serioze në një botë që po shkallmon çdo normë morale.

Presidenti i Turqisë Reccep tayyip Erdogan ka deklaruar një të vërtetë të madhe gjatë një mitingu në Ankara, kur ka thënë se vendi i tij nuk ka qenë në gjendje të hyjë në BE për 54 vjet vetëm pse është me shumicë myslimane.

Synimet e SHBA-së në Siri kanë qenë që në fillim ndarja e vendit, federalizimi dhe në finale krijimi i një shteti kurd në veri të vendit. Të konsideruar prej kohësh si partnerë të amerikanëve, kurdët nuk kanë rreshtur në përpjekjen për shtetin e tyre, legjitime dhe e drejtë nga një perspektivë njerëzore. Por armiqtë e një entiteti të tillë janë të shumtë dhe të fuqishëm pasi në thelb shteti kurd do të shërbente si hallkë për ndryshimin e peizazhit gjeopolitik në rajonin e Lindjes së Afërt dhe Mesme.

Derek Chollet, zv. President Ekzekutiv dhe Këshilltar i Lartë për Sigurinë dhe Politikën e Mbrojtjes në Fondin Marshall të ShBA thotë se politika amerikane ndaj Ballkanit është e paqartë. Chollet ka qenë Ndihmës Sekretar i Mbrojtjes dhe Ndihmës i posaçëm i Presidentit dhe është njohës i çështjeve të rajonit. Komentet e tij në intervistën për Europeanwesternbalkans.com paraqesin rëndësi pasi politika e vendeve si Shqipëria po luan së fundmi me fiksionet e një mbështetjeje dhe vazhdimësie që nuk rezulton me ndërrimin e administratës amerikane.

Shefi i Shërbimit sekret gjerman, BND, Bruno Kahl, i ka dhënë një intervistë revistës “Spiegel” përmeës së cilës jep disa përgjigje për terrorizmin, survejimin në botën e tanishme, ndryshimin e administratës amerikane, por edhe zhvillimet në Turqi. Duke qëndruar te kjo e fundit, vlerësimet e Kahl kanë rëndësi pasi ato marrin edhe nota politike, përderisa kreu gjerman i inteligjencës thotë se argumenti i Ankarasë zyrtare për grushtin e shtetit të muajit korrik, nuk ka bindur kënd në Perëndim.

Mendimi strategjik turk duket se bashkohet në domosdoshmërinë e zgjerimit territorial dhe ndikues të vendit në rajonet ku dikur sundonte Perandori Osmane. Ish-kryeministri Davutoglu ishte një nga propozuesit e kësaj ideje që synon të shpallë legjitimitetin e kërkesave turke, por pas tij edhe analistë të tjerë nuk shohin drejtim tjetër për stabilitetin dhe zhvillimin e vendit.

Tension dhe shqetësim ka shkaktuar në Athinë vendimi i komandës së NATO-s për të përjashtuar nga harta e stërvitjes ushtarake ishullin grek të Lemnos, pas një kërkese të ardhur nga Turqia. Shefi i komandës turke që shërben në Ramstain  të Gjermanisë, thuhet se kërkoi përjashtimin e ishullit nga stërvitja e NATO-s e planifikuar për këtë të hënë. Vitin e kaluar ishulli i Lemnos ishte pjesë e hartës.

Dy ditë më parë ministri turk i Mbrojtjes, Suleyman Soylu, lëshoi një mesazh kërcënues për Europën kur deklaroi se Turqia mund të hapë shtegun për 15 mijë refugjatë çdo muaj. Ky mesazh është në vazhdën e tensioneve mes Ankarasë zyrtare dhe BE-së për çështje që lidhen sa me krizën siriane, aq edhe me problemet e brendshme politike në Turqi. 

Turqia e presidentit aktual Reçep Tayyip Erdogan po ecën përherë e më shumë drejt shkëputjes nga kampi perëndimor duke kërkuar liri të plotë në politika e veta. Kjo po prek edhe mbrojtjen, në të cilën Turqia kontribuon jo vetëm me pozitën e vet si krahu jugor I NATO-s, por edhe me kapacitetet. Duket se kjo po ndryshon dhe për këtë flasin veprimet e Ankarasë zyrtare. Pak kohë pas grushtit të shtetit, Turqia bëri një lojë nervash me SHBA-të kur kërcënoi disa herë nxjerrjen e amerikanëve nga baza ajrore e Incirlikut, ku janë vendosur edhe armë bërthamore.