siria

Një sulm me armë kimike në Idlib të Sirisë ka detonuar tërbimin turko-amerikan kundër Bashar al Assad. Edhe presidenti amerikan, i pandjeshmi Donald Trump foli dje për aksion ushtarak ndaj Assadit, ndërkohë që presidenti turk Erdogan nuk kursue thuajse edhe mallkimet. Duket se të dyja vendet po riafrohen në interesin e tyre për Sirinë, ndërkohë që Turqia është firmosëse e Konferencës së Astanas bashkë me Iranin dhe Rusinë, e përmes të cilës zgjidhja në Siri kalon jashtë kufijve të Washingtonit. Mirëpo armët kimike janë një çështje ende serioze në një botë që po shkallmon çdo normë morale.

Irani është i gatshëm të hapë bazat e veta për Rusinë në kuadër të luftës në Siri. Kjo është bërë e ditur nga ministri i Jashtëm Iranian,  Mohammad Javad Zarif, sipas të cilit kjo do të shihet rast pas rasti.

“Rusia nuk ka baza ushtarake në Iran, ne kemi bashkëpunim të mirë dhe duke parë sipas rasteve, kur të jetë e nevojshme për rusët në luftën kundër terrorizmit që të përdorin objektet iraniane, ne do të marrim një vendim”, tha ai.

Synimet e SHBA-së në Siri kanë qenë që në fillim ndarja e vendit, federalizimi dhe në finale krijimi i një shteti kurd në veri të vendit. Të konsideruar prej kohësh si partnerë të amerikanëve, kurdët nuk kanë rreshtur në përpjekjen për shtetin e tyre, legjitime dhe e drejtë nga një perspektivë njerëzore. Por armiqtë e një entiteti të tillë janë të shumtë dhe të fuqishëm pasi në thelb shteti kurd do të shërbente si hallkë për ndryshimin e peizazhit gjeopolitik në rajonin e Lindjes së Afërt dhe Mesme.

Para disa javësh pashë një shfaqje të një filmi të ri dokumentar të quajtur Klithma nga Siria. Ishte një eksperiencë ndëshkuese. Filmi është i gjallë, emocionues dhe papërkulshmërisht i ndershëm rreth kostos së luftës. Regjisori, Evgeni Afinivski, në qytetar amerikan i lindur në ish-Bashkimin Sovjetik, nuk ia kursen shikuesit asnjë siklet.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës, administrate e nobelistit për paqe, Barack Obama, ka përdorur predha me uran të varfëruar në Siri. Kjo është konfirmuar nga zëdhënësi I Komandës Qendrore të Ushtrisë amerikane, majori Josh Jacques i cili ka konfirmuar një gjë të tillë për reviostën “Foreign Policy”. Predhat janë përdorur gjatë sulmeve ndaj kamionëve të ISIS në vitin 2015 dhe në total arrijnë në 5 265 copë të lëshuara nga avionët A -10 në shkretërirat lindore të Sirisë.

Sami Moubayed, një historian nga Siria dhe kryetar i Fondacionit të Historisë së Damaskut, shkruante dje një opinion në “National Interest”, përmes të cilit shtron disa çështje që lidhen me periudhën post-luftës në Siri. Sipas tij, Donald Trump, po shfaq vullnetin që t’i lejojë homologut rus, Vladimir Putin, lirinë e mbylljes së konfliktit sirian sipas paarimeve të Asatanas.

Bisedimet e paqes në Astana kanë prodhuar një Kushtetutë të re për Sirinë. Drafti është përgatitur nga Rusia dhe siç raporton agjencia ruse “Sputnik” ai priret nga sintetizimi I interesave të Damaskut zyrtar dhe opozitës siriane.

Presidenti amerikan u refuzon hyrjen në SHBA refugjatëve sirianë deri në një njoftim të mëtejshëm. Donald Trump ka nënshkruar një dekret që ndalon dhënien e  vizave për qytetarët e gjashtë vende te tjera, kryesisht myslimane, duke përfshirë Irakun, Iranin, Jemen dhe Libi, për një periudhë prej tre muajsh.

Takimi tripalësh për Sirinë në Astana të Kazakistanit është mbyllur me një deklaratë dhe me hapjen e një procesi  diplomatik. Rusia, Turqia dhe Irani ranë dakord që lufta në Siri duhet të marrë fund duke nisur një proces politik të brendshëm, në përputhje me Rezolutën e OKB-së, 2254. Nga kjo pikëpamje, ndonëse takimi ka miratuar krijimin e një “mekanizmi tripalësh për mbështetjen e armëpushimit”, paqen dhe rregullimin e punëve në Siri pas luftës u sugjeron si neutrale dhe jo partizane, duke marrë si bazë një rezolutë të OKB-së.

Bashar al – Assad duket se ka kapërcyer edhe një pengësë tjetër teksa armiku kryesor i tij në rajon, Turqia, nuk e sheh më të domosdoshëm largimin e tij. Përkundrazi, Assad tashmë është pjesë e zgjidhjes së problemit. Njoftimin për këtë ndryshim dramatik të qëndirmit turk e ka dhënë zv.kryeministri Mehmet Simsek në samitin e Davosit. Sipas tij “faktet në terren kanë ndryshuar në mënyrë dramatike, kështu që Turqia nuk insiston më në zgjidhjen pa Assadin; nuk është realiste”.