"Nuk mund ta lëmë Mark Twain-in të na fshijë Stendalin"

Evropianët po garojnë për të krijuar chatbot-et e tyre të inteligjencës artificiale, në mënyrë që të ndalojnë influencën e teknologjisë amerikane në ekonomitë, kulturën dhe madje edhe vetë gjuhët e tyre.

Vendet e BE-së po mbështesin nisma që synojnë krijimin e chatbot-eve që flasin vërtet rrjedhshëm në gjuhët lokale.

Mjetet më të fundit të teknologjisë së inteligjencës artificiale, si chatboti popullor ChatGPT, varen nga "modelet e gjuhës së madhe" (large-language-model – LLM) - sisteme të afta për një bisedë që i ngjan asaj me një njeri real. Gjuha është thelbi i këtyre risive dhe BE-ja – me 24 gjuhë zyrtare, nga lituanishtja në gjuhën malteze – kërkon që teknologjia në lulëzim t’i japë përmbajtjes veçoritë e veta kulturore.

"Mark Twain nuk duhet të fshijë Stendalin", tha ministri i Ekonomisë i Francës, Bruno Le Maire.

Ne nuk duam të mësohemi vetëm me anglishten… Ndërsa teknologjia përparon, ne nuk duam që gjuha jonë të dobësohet nga algoritmet dhe sistemet e AI.

Shtetet e Bashkuara udhëheqin valën aktuale të inovacioneve, me prodhuesit të ChatGPT OpenAI - dhe mbështetësit të tij të madh, Microsoft - dhe Google me modelin e tij Gemini. Në garë janë edhe Anthropic, Meta dhe xAI i Elon Musk.

Shpejtësia me të cilën po përparon industria amerikane në këtë drejtim ka krijuar ankth te qeveritë europiane.

Nga sipërmarrjet akademike te masterplanet e sponsorizuara nga qeveria, te startup-et dhe ekipet e gërmuara të koduesve të pavarur, kontinenti i vjetër po lufton kundër gjigantëve të Kalifornisë. Vetëm gjatë vitit të kaluar, 13 vende evropiane kanë shpallur ose kanë ndërmarrë hapa për të zhvilluar modele lokale të fokusuara në gjuhët e tyre lokale, raporton POLITICO.

Shumica e projekteve ekzistuese ose në zhvillim janë me burim të hapur, në përpjekje për të kompensuar boshllëqet e informatikës dhe financimit me SHBA-në duke u mbështetur në një komunitet të gjerë zhvilluesish vullnetarë.

Për disa vende, si Spanja, modelet në gjuhën e tyre mund të ndihmojnë në rritjen e ndikimit të tyre në pjesë të botës me të cilat lidhen kulturalisht dhe historikisht. Madridi po punon për një LLM në gjendje të flasë spanjisht bazuar në materiale spanjolle me cilësi të lartë për trajnimin e AI.

Në mars, OpenAI nisi punën për marrëveshjet me markat ndërkombëtare të mediave si Axel Springer, pronari i mediave gjermane Bild dhe Welt dhe të përditshmes franceze “Le Monde”, për të ndërtuar përmbajtje trajnimi me cilësi të lartë në gjuhë të huaj.

Franca është në krye të përpjekjeve për krijimin e Alt-EDIC, një konsorcium i BE-së me 12 vende të përkushtuara ndaj bashkëpunimit brenda bllokut për zhvillimin e LLM-ve në gjuhët evropiane.