kulture

Autoritetet kishtare serbe dolën kundër restaurimit të një kishe në Mitrovicë, proces që po kryhet nga Ministria e kulturës në Prishtinë. Kisha ortodokse në fshatin Gornje Vinarce, shtatë kilometra larg Mitrovicës, në anë të lumit Ibër, është përfshirë në listën e “monumenteve nën mbrojtjen e Ministrisë së Kulturës në Prishtinë” nga viti 2016.

Por Eparkia e Rashkës-Prizrenit pretendon se përmes restaurimit, autoritetet e Kosovës po përpiqen të përvetësojnë trashëgiminë kulturore serbe.

Treqind e pesëdhjetë vjet para Krishtit, Pāṇini kompozoi një traktat gramatikor, që njihet si Aṣṭādhyāyī. Traktati përmban 4 000 sutra, ose rregulla, për të shkruar sanskritishten klasike. Aty mëson si duhet të shprehesh në bisedë ose kur reciton tekste të shenjta.

Për ta sjellë në një kontekst modern, Aṣṭādhyāyī  është njësoj sikur “Elementët e stilit” nga William Strunk Jr. dhe E.B. White's të ishte një manual me tetë vëllime i krijuar jo vetëm për të dhënë këshilla, por për të ofruar udhëzime të përpikta për hartimin e çdo fjale ose fjalie në gjuhë.

“Ndonjëherë njerëzit kanë paragjykime dhe nuk e kuptojnë se nga vijnë. unë besoj se është gjithmonë e nevojshme ta njohim historinë, në mënyrë që të ecim përpara”. Këto janë disa nga fjalët e shprehura nga futbollisti i njohur francez Lilian Thuram gjatë një bisede në Panairin e Librit që po mbahet në Pallatin e Kongreseve.

I pranishëm në Tiranë për të prezantuar librin e tij “Mendimi i bardhë”, i cili është pëkthyer në shqip, Thuram trajton në veprën e tij tema kundër diskriminimit.

Zgjohesh në mes të natës. Dhoma është e errët, përveç shkëlqimit të dobët të hënës që hyn nga dritarja. Por ka diçka nuk shkon. Një peshë të shtyp gjymtyrët, gërryen thellë në stomakun tënd dhe shtrydh ajrin nga mushkëritë tua. Përpiqesh të lëvizësh, por nuk mundesh - gjithçka që mund të bësh është mbash sytë hapur.

Hija e një qenieje me gjymtyrë të përdredhura lëviz sipër teje. Një kokë të afrohet te fytyra. Dhe ndërsa ky terror paralizues arrin kulmin, përbindëshi tërhiqet dhe ti rifiton kontrollin mbi gjymtyrët tua. Ti zgjohesh. Ishte thjesht një ëndërr. Shyqyr!

Jon Fosse është fituesi i Nobelit të Letërsisë për vitin 2023. Autori norvegjez është vlerësuar për "dramaturgjinë dhe prozën e tij novatore që i japin zë asaj që nuk thuhet".

"Vepra e tij e madhe, e shkruar në Nynorsk-in norvegjez, shtrihet në një sërë zhanresh dhe përbëhet nga një mori dramash, romanesh, përmbledhjesh poezish, ese, libra për fëmijë dhe përkthime", thuhet në motivimin e Akademisë Suedeze.

Ndërsa sot Fosse është një nga dramaturgët më të interpretuar në botë, ai është bërë gjithnjë e më i njohur edhe për prozën e tij.

Profesori i gjuhësisë, Rami Memushaj, thotë se niveli në rënie i rektoratit e ka dëmtuar Universitetin e Tiranës. Në studion e lajmeve të MCN TV, Memushaj tha se pas viteve ’90, përzgjedhja e profesorëve në një masë  të madhe është bërë mbi kritere që nuk kanë të bëjnë me formimin shkencor.  

Niveli i profesoratit nuk është i kënaqshëm. Pas ‘90 nuk janë tërhequr studentët më të mirë. Ka pasur përzgjedhje me baza partiake, interesi, korrupsioni etj.

Këngët e Amedeo Minghi-t janë një koncentrat romance dhe muzike ndërkombëtare, me rrënjë të forta në traditë. Ai ishte i pari që i kushtoi një këngë Papa Vojtilës, me titullin "Një njeri që erdhi nga larg", një këngë vërtet prekëse për jetën dhe pontifikatin e peshkopit të Romës: që nga rinia e tij si punëtor dhe poet, deri në sulmi, nga udhëtimet e tij në vendet e largëta për të luftuar varfërinë dhe luftën, pelegrin i paqes.

Regjisori Martin Scorsese thotë se industria e Hollivudit, siç e kemi njohur deri tani, ka marrë fund.

Filmi më i fundit i Scorsese, The Irishman, u shfaq për pak kohë në kinema, por u transmetua menjëherë më pas në Netflix, pasi ky i fundit bleu të drejtat e transmetimit. Në të njëjtën mënyrë do të funksionojë edhe për filmin e tij të ardhshëm me Leonardo DiCaprio dhe Lily Gladstone: fillimisht do të shfaqet në kinema e më pas në Apple TV më 20 tetor.

Gërmimet në Turqi kanë zbuluar prova të ekzistencës së një gjuhe indoevropiane të panjohur.

Gjuha e re u zbulua në sajtin e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Boğazköy-Hattusha në Turqinë veri-qendrore. Kjo zonë ka qenë kryeqyteti i Perandorisë Hitite, një nga fuqitë e mëdha të Azisë Perëndimore gjatë epokës së bronzit të vonë (1650-1200 pes).

Instituti Arkeologjik Gjerman po kryen gërmime aty prej një shekulli.

Një grua e mbuluar me hixhab është skulptura e parë e këtij lloji që pritet të zbulohet për publikun në tetor. “Forca e hixhabit” është dizajnuar nga skulptori Luke Perry dhe do të instalohet në Smethwick, Birmingham.

Skulptura është pesë metër e lartë dhe peshon rreth një ton.