Stoltenberg: Duhet ta përshtatim NATO-n me botën e re

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, thotë se situata e krijuar javët e fundit në Ukrainë e ka vënë sigurinë europiane përballë një realiteti të ri. Ai thekson domosdoshmërinë për rritjen e shpenzimeve ushtarake nga vendet anëtare, në një kohë kur 90% e popullsisë së mbrojtur nga NATO jeton në BE. Në një intervistë për Corriere della Sera, Stoltenberg thekson se në një botë gjithnjë e më konkurruese, kur Rusia dhe Kina bashkëpunojnë, strategjitë e sigurisë duhet t’u përshtaten dinamikave të reja.

Keni thënë se jemi në një moment vendimtar për sigurinë evropiane. Çfarë keni parasysh me këtë?

Jemi përballë një realiteti të ri, Rusia po kundërshton parimet në zemër të sigurisë sonë: të drejtën e çdo kombi për të zgjedhur rrugën e vet dhe të drejtën e NATO-s për të mbrojtur aleatët e saj. Moska është e gatshme të përdorë forcën për të arritur qëllimet e saj: ajo ka pushtuar Ukrainën, një komb i pavarur dhe paqësor. Dhe përpiqet të ndikojë në NATO duke kërkuar tërheqjen e të gjitha forcave tona nga vendet që u bashkuan me Aleancën pas vitit 1997. Kemi 30 anëtarë, nga të cilët 14 janë anëtarësuar pas kësaj date. Prandaj, Rusia pret një lloj anëtarësimi të klasit të dytë për këto vende, që do të thotë se ne nuk do të kishim të drejtë t'i mbronim si vendet e tjera anëtare apo ndonjë vend aleat. Ky është realiteti i ri.

Sa kohë mund t'i rezistojë Ukraina sulmit rus? Duhet një mision paqeruajtës i NATO-s për Poloninë.

Presidenti Putin ka nënvlerësuar totalisht forcën dhe guximin e ushtrisë, qytetarëve dhe lidershipit politik ukrainas. NATO prej vitesh ka ofruar mbështetje për ukrainasit, me pajisje ushtarake dhe trajnime për  mijëra trupa që tani janë në vijën e frontit. Nuk dua të spekuloj për zhvillimet e ardhshme, por aleatët do të vazhdojnë me mbështetjen e tyre, do të vazhdojmë të vendosim kosto të rënda me sanksione dhe do të forcojmë praninë tonë në Lindje mes vendeve të Aleancës për të parandaluar një përshkallëzim. Ne mbështesim përpjekjet për paqen, negociatat midis Ukrainës dhe Rusisë, por nuk kemi ndërmend të vendosim trupa të NATO-s në Ukrainë, sepse NATO nuk është palë në konflikt.

Dje Moska i kërkoi SHBA-së të ndalojë furnizimin me armë në Kiev. Dhe presidenti Zelensky të mbyllë hapësirën ajrore.

Ukraina është vend sovran dhe i pavarur, me një qeveri të zgjedhur në mënyrë demokratike, ajo ka të drejtë të mbrohet. Ne ndihmojmë Ukrainën të mbrojë të drejtën e saj. Dhe aleatët e konfirmuan këtë në takimin e ministrave të Mbrojtjes: ne do të vazhdojmë me mbështetjen tonë. Ne ofrojmë sisteme të mbrojtjes kundërajrore dhe antiraketë, por një zonë ndalim-fluturimi nënkupton sulmin ose rrëzimin e avionëve rusë, sepse zona e ndalim-fluturimit nuk është diçka e shpallur, por e imponuar dhe kjo do të çonte në një luftë midis NATO-s dhe Rusisë me shkatërrim edhe më të madh.

Balltiku dhe Polonia i frikësohen një sulmi rus edhe nëse janë në NATO. A duhet të bashkohen Finlanda dhe Suedia për të qenë më të sigurt?

NATO ruan paqen dhe parandalon konfliktet. Klauzola jonë e mbrojtjes kolektive thotë se nëse një aleat sulmohet, e gjithë Aleanca përgjigjet. Nuk ka asnjë ekuivok për angazhimin tonë, ne kemi rritur praninë e trupave të NATO-s në Lindje. Mesazhi për Rusinë është se ne mbrojmë aleatët tanë dhe kjo është një barrierë e besueshme që ka ruajtur paqen për më shumë se 70 vjet. Finlanda dhe Suedia janë kombe sovrane, u takon atyre të vendosin.

Si do të ndikohet nga lufta koncepti strategjik i qershorit, i cili do të përcaktojë strategjinë e ardhshme të NATO-s?

Ne duhet ta përshtatim NATO-n me një botë në ndryshim. Investoni më shumë në siguri sepse paqja është parakushti për gjithçka që bëjmë. Ne duhet të vazhdojmë të modernizojmë forcat tona dhe të forcojmë praninë tonë në Lindje.Koncepti strategjik do të pasqyrojë këtë realitet të ri, por duhet të kujtojmë gjithashtu se përballemi me një botë më konkurruese, ku Rusia dhe Kina veprojnë së bashku. Dhe pastaj janë edhe kërcënimet e terrorizmit dhe sigurisë kibernetike: NATO duhet t'i përgjigjet gjithë kësaj.

Vendet e BE-së kanë vendosur të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen. A duhej bërë kjo që në fillim?

NATO vendosi të rrisë shpenzimet ushtarake që në vitin 2014 në samitin në Uellsit, pas aneksimit të paligjshëm rus të Krimesë. Tani pushtimi i Ukrainës e ka përshpejtuar procesin. Gjermania ka njoftuar se do të shpenzojë më shumë se 2% të PBB-së së saj, Danimarka 2%. 90% e popullsisë së mbrojtur nga NATO jeton në BE. 80% e shpenzimeve të mbrojtjes vijnë nga vendet jo anëtare të BE-së: Norvegjia, Turqia, Shtetet e Bashkuara, Kanadaja, Britania e Madhe. Ky vendim i vendeve të BE-së është pozitiv.