Tunizia, shembulli i "Pranverës Arabe"
Për epokën moderne të kryengritjeve arabe, u përdor termi "Pranvera Arabe" i miratuar nga vendimmarrësit perëndimorë, kryesisht nga vendet e Bashkimit Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Tunizia nuk është vetëm anëtare e Lidhjes Arabe, por edhe e Organizatës së Konferencës Islamike dhe Bashkimit Afrikan. Ajo fitoi pavarësinë në 1956 nga Franca. Popullsia e vendit është rreth 11 milion banorë, ku 99% janë myslimanë. Nga pavarësia e saj deri në vitin 1987, ajo drejtohej nga avokati, militanti, udhëheqësi dhe politikani i njohur Habib Bourguiba.
Gjatë periudhës 1987 - 2011 Tunizia ishte nën diktaturën e Ben Aliut, duke hasur në pengesa të mëdha në rrugën e zhvillimit dhe suksesit të vendit. Për shkak të diktaturës, populli tunizian ka vuajtur nga varfëria, papunësia, shtypja politike dhe përgjithësisht kushtet e vështira ekonomike, politike dhe sociale. Për më tepër, mijëra të rinj u larguan nga vendi në kërkim të një mundësie për të punuar në botën perëndimore për shkak të kushteve të pafavorshme. Kështu, Tunizia ishte vendi i parë i Pranverës Arabe që pati ndryshoi diktatorin Ben Ali dhe vendi i parë arab ku u mbajtën zgjedhje të drejta.
Fakti që Tunizia nuk ka vuajtur atë që kanë pësuar disa vende arabe si Libia, Jemeni dhe Siria, është për shkak të faktorëve të mëposhtëm:
Së pari, kultura e shoqërisë tuniziane është e ndryshme nga pjesa tjetër e vendeve arabe të pranverës, shumica e njerëzve të saj kanë një kulturë të hapur edukimi.
Së dyti, Tunizia është gjeografikisht e largët nga konflikti arab-izraelit dhe nuk përbën kërcënim për Izraelin.
Së treti, roli i ushtrisë kombëtare që përqendrohet në mbrojtjen e vendit nga rreziku i jashtëm dhe i brendshëm, ndërsa në rastet e Sirisë dhe Libisë roli i ushtrisë është në mbrojtjen e drejtuesve dhe familjeve të tyre, dhe jo vendit.
Së katërti, roli i partisë Vëllazëria Myslimane në rezistencën ndaj përpjekjeve të Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Arabisë Saudite për të ruajtur Status Quo para vitit 2011.
Së pesti, marrëdhëniet e shkëlqyera të Tunizisë me Bashkimin Evropian dhe interesin e saj për sigurinë dhe stabilitetin në atë vend.
Pas zgjedhjeve të 2011, Partia Islamike e Al-Nakhza (Ennahdha) qeverisi deri në vitin 2014. Sidoqoftë, kjo parti islamike nuk arriti të zgjidhte në mënyrë efektive problemet e mëdha financiare të vendit. Kështu erdhi në pushtet Presidenti Mohamed Beji Caid Essebsi, një njeri kozmik dhe teknokrat, por i moshuar. Vdekja e tij kohët e fundit çoi në një garë të re zgjedhore.
Epoka e Re
Zgjedhjet e reja të Shtatorit 2019 për udhëheqjen e vendit kanë shkaktuar fjalë për fjalë një cunami në jetën politike të vendit. Ato kanë treguar që tradita klasike politike ka mbaruar dhe sistemi politik i formuar pas revolucionit të vitit 2011 është shembur, sepse asnjë nga kandidatët e partive më të mëdha politike nuk ka arritur të marrë as vendin e parë dhe as të dytë. Në të kundërt, dy kandidatë të pavarur arritën të garojnë në raundin e dytë të zgjedhjeve.
I pari është Kaïs Saïed (Profesor i së Drejtës Kushtetuese, me 18.4% të votave. Ky kandidat ishte në gjendje të zinte vendin e parë pa fonde ose trashëgimi politike apo mbështetje partie. Ai e filloi fushatën e tij derë më derë.
I dyti është Nabil Al Karoui, i burgosur për pastrim parash. Para se të burgosej, ky biznesmen po shpërndante ushqim te njerëzit në lagje të varfëra që liderët politikë kurrë nuk arritën ta bënin, kështu që të gjithë njerëzit e gjeneratës së tretë votuan për të.
Rënia e sistemit të vjetër politik është një nga pasojat e para të këtyre zgjedhjeve, sepse të gjithë kandidatët e partive të mëdha ishin jashtë garës që nga raundi i parë. Fokusi i kandidatëve për çështje të tilla si siguria kombëtare dhe fondamentalizmi nuk e bindin më botën, sepse, në situatën siç është sot, çelësi i fituesit është se si të merreni me kushtet e rënda ekonomike, papunësinë, korrupsionin, përkeqësimin e infrastrukturës dhe shërbimeve publike.
Për herë të parë, vëzhgohet një kulturë e re demokratike në lidhje me atë të traditës perëndimore, sepse kemi 26 kandidatë në një vend arab që garojnë për president. Ndërsa, për shembull, në zgjedhjet e fundit në Egjiptian kemi pasur vetëm një kandidat dhe vetëm një zgjedhje, kështu bëri edhe gjenerali Al-Sisi me 97%.
Për herë të parë në historinë e vendit kemi një rol të ri për gratë, ku gratë e kandidatëve luajtën një rol në mbështetjen e secilit kandidat. Për herë të parë, kemi një rol të ri pozitiv për mediat që na kanë treguar programet elektorale dhe pikëpamjet e të gjithë kandidatëve jo diskriminues. Është fakt që partia islamike Al Najaf ka pësuar një humbje të dhimbshme, duke përfunduar e treta me 12.8%. Vlerësohet se do të ketë ndryshime në programin e kësaj partie dhe lideri i Al Ghannouchi nuk ka të ngjarë të japë dorëheqjen.
Për më tepër, zgjedhjet e raundit të parë tregojnë se njerëzit nuk besojnë më islamistët. Sidoqoftë, procesi zgjedhor është mënyra ideale për të eleminuar partitë islamike. Pjesëmarrja e votuesve ishte 45%, ndërsa në zgjedhjet e mëparshme në vitin 2014 pjesëmarrja arriti në 64%. Në këtë rast kemi një rënie prej 19% të përqindjes së pjesëmarrësve. Kjo shpjegon abstenimin e madh të rinisë, ndërsa pjesëmarrja e gjeneratës së tretë ishte më e madhe.
Këto zgjedhje treguan një mungesë besimi në udhëheqjet politike që sunduan pas revolucionit në 2011, dhe njerëzit donin t'i ndëshkonin ata ose për dështimet e qeverisë ose opozitës. Popullit të Tunizisë nuk e interesojnë nëse fituesi është laik, islamist apo komunist, por vetëm për kandidatët e ndershëm që do t'i marrin seriozisht problemet e qytetarëve. Në fakt, vendit i duhen teknokratë të duhur me arsim, dhe moral për të kapërcyer vështirësitë në ekonominë kombëtare.
Qeveritë perëndimore duhet të mbështesin procesin demokratik në Tunizi, duke kundërshtuar kështu fenomenin e terrorizmit, sepse demokratizimi është përgjigja efektive ndaj sfidave të sigurisë, paqes në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut.
Ky vend duhet të mbështetet për të patur një qeveri të besueshme demokratike që kërkon të zhdukë varfërinë, papunësinë, persekutimin, padrejtësinë sociale dhe pabarazinë. Një qeveri e besueshme demokratike është një parakusht kryesor për zgjidhjen e çështjes së terrorizmit dhe imigracionit që shqetëson vendet perëndimore. Situata e re, në planin afatgjatë, mund të hapte derën për çështjen e ndarjes së shtetit nga feja. Më në fund, përkundër të gjitha sfidave, çështja tuniziane mbetet një shembull i "Pranverës Arabe".
Add new comment