Kulturë

Këto ditët e fundit në Europë u kujtua 500 vjetori i Reformacionit dhe autorit të saj Martin Luter. Konsiderohet një prej ngjarjeve që ka shenjuar historinë e Europës dhe madje edhe të njerëzimit në kuptimin e historisë se besimit fetar. Jubileu përkon në fakt me kohë të turbullta, ku feja ka rimarrë një rëndësi të madhe në narrativat e përditshme të identitetit individual, por edhe me një periudhë rënieje të madhe të rolit të saj në shoqërinë perëndimore.

Populli mund të adopotojë lehtësisht vlerësimet që i bëhen nga pushteti, por kur kjo ndodh edhe me akademikët, çështja fiton ndoshta rëndësi studimore. Pas mbledhjes urgjente së asamblesë ditën e martë, akademikët që janë dhe anëtarë të Akademisë së Shkencave kanë kërkuar një tryezë debati me kryeministrin Edi Rama, ku propozohet që në frymën e bashkëqeverisjes me qytetarët të krijohet edhe një bashkëqeverisje me shkencëtarët.

Kineastët që i përkasin politikisht botës së majtë e adhurojnë. Pjesa tjetër thjesht admiron punën e tij. Regjisori britanik Ken Loach i vlerësuar me shumë çmime pati një bisedë me gazetarë, regjisorë dhe adhurues të filmit në Athinë me rastin e 30 vjetorit të kinemasë europiane, duke folur për një epokë ku mbizotëron interesi i biznesit dhe ku burimet shtetërore për financimin e filmave janë reduktuar ndjeshëm.

Një historian gjerman, Thomas Weber, professor në universitetin e Aberdeen, deklaron se ka zbuluar një dokument që dëshmon se Adolf Hitler nuk e nisi karrierën politike me Partinë NacionalSocialiste, njohur edhe si Partia Naziste, por me Partinë Socialiste Gjermane. Ai kërkoi të hynte te kjo e fundit dhe të shkruante në gazetën e saj në vitin 1919, por u injorua dhe nuk u afrua. Sipas këtij historiani, shmangia e këtij “lapsusi” të socialistëve mundet të kishte sjellë tjetër kurs historik për botën, pasi ndoshta Hitleri i ri do të kishte pranuar një rol më minor.

Kjo që shihni në foto është xhamia e re e Vali-e-Asr në Teheran dhe asaj i mungon minareja. Ndodhet në zonën e kryeqytetit Iranian që quhet Teatri dhe xhamia e re vjen në harmoni me të. Projektues të kësaj xhamie unike janë arkitektët Reza Daneshmir dhe Catherine Spiridonof. Duke qenë se konservatorët e shohin atë si një vazhdim plotësues të Teatrit, ndërtesë e realizuar para 1979-ës, objekti ka provokuar shumë debate. Ndonëse ishte parashikuar të inaugurohej këtë verë, fondet janë ndërprerë dhe interieri ka mbetur pa u përfunduar.

Shkrimtarja Slavenka Drakulić, e njohur për librat e saj për konfliktin në ish-Jugosllavi, ka folur për gazetën spanjolle “El Confidencial” ku shtjellon situatën e pazakontë jugosllave në prag të shpërthimit të luftës. Më shumë se çdo gjë, intervista ndihmon për të kuptuar një nacionalizëm që duket se ka ngulitur klishe të veta, stereotipe, kuptimi i të cilave e bën më të kuptueshëm keqkuptimin e vazhdueshëm në Ballkan.

Ministria e Kulturës e ka quajtur keqkuptim përplasjen e fundit me Kishën Orthodhokse për meshën katolike që u mbajt në Kishën e Labovës. Në një sqarim lidhur me reagimin e Kishës, Instituti i Monumenteve të Kulturës thotë  se Ministria e Kulturës nuk ka pasur asnjë dijeni dhe nuk ka dhënë leje për zhvillimin e meshës nga klerikët katolikë.

Kisha Orthodhokse ka reaguar ashpër ndaj një niciative të Institutit të Monumenteve të Kulturës  për të mbajtur një meshë drejtuar nga klerikë katolikë me në Kishën e Labovës së Kryqit.  Në reagimin e saj thuhet se kjo iniciativë është në shkelje të ligjit për përdorimin e objekteve të kultit, duke nënvizuar në këtë ngjarje ishte e pranishme drejtoresha e Institutit të Monumenteve të Kulturës Arta Dollani dhe persona të tjerë, ndërkohë që ende vazhdojnë të kryhen punime plotësuese për restaurimin e këtij monumenti.

Anëtari i Bordit të UNESCOS, Auron Tare, i ftuar në emisionin “45 minuta” të gazetarit Denis Minga ka folur rreth skandalit të ndërtimit në Butrint. 

Në mungesë të këtij plani të menaxhimit që po thoni ju, kjo të lejon të bëhet çdo gjë?

Ka ndodhur se disa pika të rëndësishme janë përpjekur që të kenë dhe ta marrin për vete.Komunitetet përqark qendrës së zonave të mbrojtura duhet të përfitojnë në këtë drejtim. Kjo është një nga pikat që e  ka përparësi në UNESCO. Kur kam ikur unë kanë qenë 33 familje që jetonin me këtë, por aktualisht.

Një ekip arkeologësh zviceranë dhe hollandezë mendojnë se i kanë dhënë fund një prej dilemave më të mëdha për Mesdheun antik: shkatërrimi i qytetërimeve të epokës së bronzit. Nga gjetjet e shumta arkeologjike, sidomos në Mesdheun Lindor, është verifikuar një valë shkatërrimi masiv në thuajse të gjitha qytetet bregdetare çka çoi në rënien e atij që quhej qytetërimi i epokës së bronzit. Viti 1200 p.e.s është kyç në këtë datim që deri më sot ka mbetur peng i hipotezave nga më të ndryshmet.