Predikimi i fundit për pavarësinë..nga Perëndimi

Presidenti serb, Aleksander Vuçiç, ka nisur së fundmi të theksojë përherë e më shumë se qëndrimi I Serbisë në arenën ndërkombëtare, jo vetëm për çështjen e Kosovës, udhëhiqet nga parimi i pavarësisë në vendimmarrje. Neutraliteti ushtarak është një formulim gati doktrinar i kësaj politike që duhet thënë se po i krijon probleme Beogradit zyrtar. Zoti Vuçic bën çmos për ta emfatizuar këtë si shpëtimin e Serbisë nga humbja faktike e pavarësisë së saj vendimmarrës, që në kohën e sotme nuk nënkupton humbje të sovraniteti formal. P.sh vitin e kaluar, me rastin e vdekjes së ish-kryeministrit Milan Milutinoviç, Vuiçiç komentoi:

A ka detyrë më të lartë në botë sesa pozicioni që mbajti Milutinoviç? Serbët dhe liderët e tyre – Nemanjiçët, Karagjorgjeviçët, Obrenoviçët – nuk e kanë patur kurrë të lehtë. Megjithatë ne mund të shohim dilemat e tyre dhe shembujt përmes lenteve të kohës dhe nga një distancë e sigurtë historike

Është në referim që kumton se problemet historike të Serbisë janë të njëjtat, ndaj edhe orientimi në përballimin e tyre duhet të mos cedojë në asnjë çast nga zgjidhja e bërë nga paraardhësit.

Sot, në një intervistë për agjencinë ruse, “Tass”, Vuçiç ka përsëritur sërish se ndaj vendit të tij po luhet politika e nënshtrimit. 

Kemi qenë në gjendje ta ruajmë politikën e pavarur, duke mos iu bashkuar sanksioneve anti-ruse, për dy vjet. Nuk e di nëse do të jemi në gjendje të vazhdojmë, por shpresoj që po. Ne e dimë nga përvoja jonë sesa e dhimbshme është kur të vënë sanksione. Ne kemi një komb mik dhe do të kishte qenë e pandershme t’ia bënim këtë popullit rus…Sanksionet janë çështja kryesore në çdo takim ndërkombëtar ku marr pjesë

është shprehur ai.

E gjithë kjo linjë qëndrimesh reflekton rrënjët e mendimit politik serb që e ka pavarësinë në politikën e jashtme bërthamë qendrore, pasi interpretimi kryesor i historisë së tyre lidhet me tragjedinë e humbjes së pavarësisë në Mesjetë. E megjithatë, ideologët e nacionalizmit serb nuk e panë Perëndimin si shkak apo kërcënim të pavarësisë së tyre, duke u sjellë si aleatë historikë në konfliktet kryesor globale. Konflikte prej të cilave Serbia përfitoi jo pak.

Ajo që ka ndryshuar gradualisht, fillimisht me luftërat në ish-Jugosllavi dhe aktualisht me konfliktin në Ukrainë, është perceptimi se kërcënimet ekzistenciale që vijnë nga Perëndimi. Edhe sot, presidenti bjellours, Lukashenko, deklaroi se “thuajse të gjithë liderët europianë janë shndërruar në subjekte të SHBA-ve…Bosnja, Moldavia, Gjeorgjia dhe Serbia do të përthithen në NATO. Dhe kjo do të bëhet sipas skenarit ukrainas”.

Është një paralajmërim skenik nëse konsiderojmë se kush është Lukashenko. Por stigma e Perëndimit në botën sllave ka gjetur si ngjitës të mirë në shoqëri asimetrinë historike të gjeneruar nga dobësia sistemike sllave e pas Luftës së Ftohtë, me sugjestionimin se pas kësaj dobësie fillestare vepron një skenar perëndimor për asgjësimin e nocionit politik sllav. Mënyra sesi Perëndimi u soll në disa raste, duke kapitalizuar përkundrejt Rusisë armiqësitë e vjetra ndaj saj në Europën Qendrore, kanë analogjinë e tyre edhe në Ballkan, ku viktimë e këtyre realiteteve ishte edhe Serbia. Këtu duhet të theksojmë faktin se përkufizimi i shtetësisë në vende si Serbia, ku historia e tematizuar politikisht ka mbipeshë të dukshme ndaj forcës aktuale të saj, priret të jetë konservator dhe të lidhet ngushtë me identitetin.

Është përpunimi i këtij ankthi që kanalizoi analizën e shkaqeve të dobësisë dhe pafuqisë nga pasojat e Diktaturës, komunizmit apo luftërave, te subversioni permanent që sot ka kapur kulmin me zyrtarizimin e perceptimit se pavarësia kërcënohet nga Perëndimi.

Nuk është e lehtë të vlerësohet nëse kjo është pjesë e propagandës malinje siç quhet nga Perëndimi narrativa ruse, vetësugjestionim, apo objektivisht kemi të bëjmë me këtë realitet. Presioni iracional për sanksionet ndaj Rusisë te një vend me specifikë në marrëdhëniet me të siç është Serbia, është arrogant dhe bën apelin e gabuar. Dorëzimi ndaj tij do të shënonte fundin politik të Aleksander Vuçiçit në Serbinë e sotme, sikundër po dëshmohet se asnjë narrativë, sado e suksesshme të qëndrojnë ajo në një zonë të caktuar, nuk mund të zhbëjë historinë.

Te predikimi i pavarësisë që ndjek sot Vuçiç nuk ka vetëm frikë nga “ekstremistët”, as vetëm nostalgji mesjetare. Ka edhe një refleks të kulturës politike që vjen nga Jugosllavia e Titos, e “mosangazhimit” që ishte gjetje edhe për të subjektivizuar pavarësinë faktike nga të Mëdhenjtë e kësaj bote. Dhe ky nuk është strikt nacionalizëm. Nuk është strikt nacionalizëm as në rastin e Kurtit të cilit në të vërtetë i kontestohet pavarësia e mendimeve dhe vendimeve, po nga ai Perëndim që është mësuar dhe po do të mësojë se politika është tregti dhe koncesion, pasi ka pranuar parimin e Vetëvendosjes. Që sot stigmatizohet si sovranizëm provincial.