Përafrimi i interesave amerikano-greke në epokën e Biden

Për Evropën, presidenca e Joe Biden sjell shpresa të mëdha për ringjalljen e partneritetit transatlantik. Për Shtetet e Bashkuara, suksesi në këtë detyrë është parakusht për arritjen e një axhende ambicioze më të gjerë. Mesdheu Lindor është rajon jetësor për sigurinë evropiane, i cili duhet të jetë i qëndrueshëm nëse Shtetet e Bashkuara do të përqendrohen në përparësitë e tjera të sigurisë kombëtare. Ulja e tensioneve në Mesdheun Lindor ndërsa zhvillon një vizion koherent dhe pozitiv për të ardhmen e tij, kërkon angazhim transatlantik.

Pasi e mori veten nga kriza e borxhit, Greqia ka dalë si aleat kryesor i SHBA në atë përpjekje. Administrata e Biden do të gjejë në Greqi një aleat të një mendimi të njëjtë me kredenciale të forta demokratike. Angazhimi i palëkundur i Greqisë ndaj NATO-s dhe angazhimi i saj konstruktiv brenda Bashkimit Evropian, organizatave shumëpalëshe dhe rritja e aleancave rajonale e bën atë të pazëvendësueshëm për arritjen e progresit në bashkëpunimin transatlantik.

Brenda kornizës së angazhimit të saj strategjik në BE dhe NATO, Greqia ka promovuar institucionet euro-atlantike në Ballkanin Perëndimor dhe forcuar bashkëpunimin rajonal në Mesdheun Lindor.

Shtetet e Bashkuara duhet të thellojnë angazhimin e tyre strategjik me Greqinë, në mënyrë që të adresojnë bashkërisht sfidat që paraqet konkurrenca midis fuqive globale dhe rajonale për stabilitetin dhe drejtimin e ardhshëm të Evropës Juglindore dhe Mesdheut Lindor. Ndër këto sfida të thella është kthesa autoritare e Turqisë dhe politika e jashtme revizioniste, e cila minon si sovranitetin grek, ashtu edhe aleancën perëndimore.

Shtetet e Bashkuara mbeten vendi që duhet të marrë drejtimin në mënyrë të padiskutueshme dhe aleatët po e presin një gjë të tillë.

Stabiliteti i Lindjes së Mesme

Tërheqja e SHBA nga Lindja e Mesme, e përshpejtuar nën presidencën e Donald Trump, ka lënë një vakum pushteti. Në Mesdheun Lindor, konfliktet në Siri dhe Libi janë kthyer në luftëra përfaqësuese dhe kanë eksportuar paqëndrueshmëri në rajon e më gjerë. Këto sfida gjeopolitike kërkojnë vëmendje dhe një koordinim më të madh transatlantik për të siguruar paqen. Vitet e fundit, në mungesë të një qasje kaq të përbashkët strategjike nga Shtetet e Bashkuara dhe BE, Turqia dhe Rusia kanë mbushur vakumin rajonal.

Turqia në veçanti është inkurajuar të sfidojë NATO-n përmes veprimeve si blerja e saj e sistemit raketor S-400 nga Rusia dhe ndërhyrja ushtarake dhe mungesa e koordinimit me aleatët e NATO-s në verilindje të Sirisë. Kjo sjellje ka sfiduar ekuilibrin e kësja fuqie në rajon, duke krijuar hapësirë ​​për rritjen e ndikimit rus në Mesdheun Lindor.

Në përgjigje të kësaj, BE-ja ka treguar interes të shtuar për të punuar me Shtetet e Bashkuara për të angazhuar Turqinë, pasi ka kuptuar se angazhimi i SHBA-ve mund të jetë një katalizator për një qasje më efektive të tipit "shkopi dhe karrota" ndaj vendit. Mirëkuptimi është i ndërsjellë. Në telefonatën e parë me shefin e kabinetit të presidentit të Komisionit Evropian, Këshilltari i Sigurisë Kombëtare të SHBA, Jake Sullivan, ra dakord që të dy palët "do të punojnë së bashku për çështje me interes të përbashkët" në lidhje me Turqinë.

Vendosja e kufijve të qartë në axhendën ekspansioniste të Turqisë në Mesdheun Lindor, si pjesë e një udhërrëfyesi për të përmirësuar marrëdhëniet e Turqisë me BE-në, do të ketë efekte pozitive goditëse si qetësimi i tensioneve me anëtarët e BE-së, Greqia dhe Qipro. Shtetet e Bashkuara tradicionalisht kanë luajtur rolin e ndërmjetësit midis palëve dhe kanë fuqi të rëndësishme ekonomike dhe ushtarake, si për Turqinë, ashtu edhe për Greqinë.

Megjithatë, ndikimi amerikan nuk do të thotë kthim në dinamikën e vjetër të Luftës së Ftohtë. Ndërsa Greqia ka marrë rol më proaktiv në stabilizimin e marrëdhënieve me fqinjët, marrëdhëniet e saj me Shtetet e Bashkuara janë bërë gjithnjë e më të pavarura nga marrëdhëniet e SHBA me Turqinë. Gjatë Luftës së Ftohtë, Turqisë iu dha përparësi strategjike duke pasur parasysh vlerën e saj në kufizimin e Bashkimit Sovjetik.

Por kthimi mbrapsht i Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan drejt botës "post-liberale" të Presidentëve Vladimir Putin në Rusi dhe Xi Jinping në Kinë, sfida e tij ndaj status quo-së territoriale të vendosur nga traktatet ndërkombëtare (më së shumti Traktati i Lozanës), dhe politika e jashtme më e gjerë revizioniste do të thotë që një qasje e re do të duhet të mbizotërojë.

Duke kërkuar të kufizojë krizën, Greqia është treguar e përmbajtur në përgjigjen ndaj asaj që ajo e konsideron si shkelje nga e ana e Turqisë e të drejtave të saj sovrane në Mesdheun Lindor, duke demonstruar atë që ambasadori amerikan në Greqi, Geoffrey Pyatt, e cilësoi "vetëpërmbajtje” përballë provokimeve turke. Me inkurajimin e Shteteve të Bashkuara dhe partnerëve të saj evropianë, Greqia ka rinisur bisedimet eksploruese me Turqinë dhe vazhdon të bëjë thirrje për arbitrazh ndërkombëtar për të zgjidhur mosmarrëveshjen e tyre detare. Greqisë i duhet më shumë mbështetje për të çuar përpara këto politika dhe administrata e Biden duhet t’ia sigurojë atë.

Propozimet

* Administrata e Biden duhet të shfrytëzojë lulëzimin e marrëdhënieve SHBA-Greqi për të promovuar stabilitetin dhe për të forcuar ndikimin e saj në rajon. Biden duhet të synojë të sigurojë rolin strategjik të Greqisë si garant sigurie në Mesdheun Lindor dhe Ballkan ndërsa punon me partnerët dhe aleatët e saj për të adresuar paqëndrueshmërinë në rajon. Kjo duhet të përfshijë përdorimin më të madh të objekteve ushtarake të disponueshme dhe strategjikisht të rëndësishme në Greqi, investimet e vazhdueshme të SHBA në Gjirin e Souda dhe rritjen e financimit ushtarak për Greqinë, kjo edhe përmes zgjerimit të arsimit dhe trainimit ushtarak ndërkombëtar (IMET), për të forcuar më tej bashkëpunimin ushtarak dypalësh.

* Në të njëjtën kohë, Shtetet e Bashkuara duhet të vazhdojnë angazhimin në nivel të lartë për të inkurajuar krijimin e një sistemi rajonal gjithëpërfshirës të sigurisë në Mesdheun Lindor. Thellimi dhe zgjerimi i mëtejshëm i partneritetit të sigurisë dhe energjisë në rajon do të ishte një hap kyç në atë drejtim. Zhvillimi i partneritetit trepalësh Izrael-Greqi-Qipro në veçanti mund të forcohet përmes angazhimit të vazhdueshëm të nivelit të lartë të SHBA-ve dhe krijimit të Qendrës së Energjisë SHBA -Mesdhe Lindor, siç parashikohet në Aktin e East Med. Nisma të ngjashme për të thelluar bashkëpunimin ekzistues të mbrojtjes duhet të çohen përpara.

* Administrata e Biden duhet të zgjerojë kontributin e Greqisë në sigurinë energjetike të Evropës Juglindore përmes ndarjes së teknologjisë dhe investimeve që mbështesin kalimin e Greqisë në energjinë e gjelbër, ndërsa promovon projekte të infrastrukturës që sjellin furnizues të rinj të energjisë në rajon - përfshirë gazin nga Mesdhu Lindor dhe amerikania GNL. Shtetet e Bashkuara duhet të mbështesin gjithashtu thirrjet që Greqia të bashkohet me Nismën e Tre Deteve, e cila do të lidhte Egjeun me Adriatikun, Balltikun dhe Detin e Zi, duke integruar dhe forcuar më tej energjinë dhe rrjetet e tjera të furnizimit në Evropën Lindore.

* Shtetet e Bashkuara duhet të vazhdojnë ta shohin Greqinë si aleat të rëndësishëm në përpjekjet e tyre për të integruar Evropën Juglindore me BE-në dhe për të luftuar ndikimin keqdashës të fuqive të huaja në gjerë rajonin. Kjo duhet të përfshijë mbështetjen e financimit nga Korporata Ndërkombëtare e Financave të Zhvillimit të SHBA për të rritur projektet e rëndësishme strategjike të infrastrukturës, inkurajimin e investimeve amerikane në sektorin dixhital dhe iniciativat për të promovuar transparencën dhe ndërgjegjësimin në lidhje me dezinformimin në mediat e hapura dhe të larmishme të Greqisë dhe peizazhin e mediave sociale.

* Shtetet e Bashkuara duhet të punojnë me Greqinë për të adresuar sfidat rajonale duke mbështetur marrëdhëniet paqësore, fqinjësore me Turqinë. Administrata e Biden duhet të mbështesë përpjekjet për të zgjidhur mosmarrëveshjen detare midis Greqisë dhe Turqisë mbi bazën e ligjit ndërkombëtar. Ajo duhet të vazhdojë të mbështesë dialogun me Turqinë dhe të nxisë të dy palët të përdorin një arbitrazh ndërkombëtar nëse ata nuk arrijnë të zgjidhin mosmarrëveshjen e tyre përmes këtij procesi. Një qasje e tillë është thelbësore për zgjidhjen e tensioneve në Mesdheun Lindor duke përmirësuar edhe klimën reth negociatave të Qipros. Duke trajtuar një nga pikat e përsëritura të tensionit në marrëdhëniet e Turqisë me BE dhe brenda NATO-s, kjo do të ndihmonte gjithashtu në krijimin e kushteve që komuniteti transatlantik të gjejë gjuhën e përbashkët me Ankaranë për zgjidhjen e çështjeve të imigracionit dhe sigurisë dhe garantimin e interesave perëndimore në rajon.

* Edhe ndërsa Biden mirëpret përpjekjen e fundit të udhëhequr nga Kombet e Bashkuara për të rifilluar negociatat mbi Qipron dhe fillimin e bisedimeve eksploruese midis Greqisë dhe Turqisë, ai nuk duhet të nxisë për zgjidhjen e çështjes së Qipros ose të kërkojë një zgjidhje të mosmarrëveshjes detare greko-turke që minon të drejtën ndërkombëtare ose shpërblen politikën revizioniste të Turqisë. Në vend që të lehtësonte një pazar të madh me Turqinë, kjo qasje potencialisht do të minonte stabilitetin politik në Greqi duke nxitur një reagim nacionalist në vend. Siç ishte rasti gjatë krizave financiare dhe migracionit, një zhvillim i tillë do të kishte pasoja edhe më të gjera rajonale, duke ndezur më tej tensionet brenda NATO-s. Kjo do të acaronte gjithashtu marrëdhëniet e SHBA me Greqinë, ndërsa do të inkurajonte më tej Turqinë për të përmbushur aspiratat e saj revizioniste.

/ Kathimerini /