Opinion

Në muajt pas vizitës mesianike të Xhejms Bejkerit në Tiranën e 1991-shit, nuk pipëtinte në Shqipëri asnjë zë antiamerikan. Por pas ndryshimit sizmik politik të 1992-shit, zërat antiamerikanë filluan të lulëzojnë. Dhe qysh atëherë, mund të thuhet se ka ekzistuar gjithnjë një “celulë antiamerikane” në Shqipëri. Dhe gjithnjë "celulat" e kanë patur bazën tek ajo palë politike që është kritikuar nga Uashingtoni, si dhe tek disa intelektualë kozmopolitë, apo thjesht idhnakë ndaj dikujt me rëndësi në pushtet.

Nëse ka një fushë në të cilën shqiptarët nuk dinë të orientohen, nuk dinë të ndërtojnë sjelljen e tyre si komb, nuk dinë të përshtaten me qëndrimet e përfaqësuesve të tyre, pra që nuk e nuk pa fund, kjo është marrëdhënia me të tjerët, me të huajt ose, thënë ndryshe, në historinë e gjatë të shtetit shqiptar nuk kemi një institucion të lakmueshëm të diplomacisë shqiptare.

Çmenduria e vërtetë e votës së Mbretërisë së Bashkuar për të dalë nga BE nuk ishte që liderët guxuan të pyesnin popullin e tyre të peshonte përfitimet e anëtarësisë përballë presionit të emigracionit që ajo ofron, por ishte pragu i ulët i daljes, që kërkonte veç një shumicë të thjeshtë. Duke pasur parasysh pjesëmarrjen në votime në 70 për qind, kjo do të thoshte që fushata për daljen fitoi me 36 për qind të votave. Kjo nuk është demokraci; kjo është ruletë ruse për republikat.

Sot gazetat shqiptare janë hapur me tituj që zbulojnë “sekretin” qeveritar sesi do të priten në mënyrë madhështore lojtarët e kombëtares?!. Do të festohet skualifikimi ynë nga 16 finalistët e Francës?!

Shndërrimi i futbollit në atraksion kolektiv, në gjendje për të konsoliduar përkatësi e konsensus dhe për të orientuar instinktet e dhunës në hapësira e momente të caktuara, është fenomen tipik i shekullit të shteteve-kombe, të cilat e nuhatën menjëherë potencialin e këtij tubimi, ndër të tjera edhe për të injektuar pjesë nga liturgjia e feve të politikës, e në këtë aspekt prej dekadash spikat shembulli amerikan, ku në një ndeshje bejsbolli a futbolli konsumohen një sërë elementesh nga aparati i besimeve, simboleve, miteve e ritualeve kolektive, natyrisht bashkë me coca cola.

Të paktën prej viteve '80, e drejta dhe shoqëria përbëjnë një temë e cila nuk përmendet shumë në Perëndim. Por duket se në Shqipëri kemi nevojë ta trajtojmë këtë çështje gjerësisht, sidomos në kuadrin e zhvillimeve më të fundit. Ndryshe nga ajo që ndodh rëndom në shumë vende perëndimore, në Shqipëri, socialja dhe ligjorja duket të kenë pak, ose aspak lidhje me njëra-tjetrën. Në vija të përgjithshme, ndoshta është kjo arsyeja që shpjegon problemin kryesor në Shqipëri, zbatimin e ligjit.

FMN konfirmon atë që ekonomistët vendas e kishin thënë për një kohë të gjatë: rritja e taksave nuk çon detyrimisht në rritje të të ardhurave buxhetore, parashikimet e rritjes ekonomike kanë qënë të gabuara dhe optimiste si dhe abuzimi me akcizën është shpjeguesi kryesor për performancën e dobët në të ardhurat e vitit 2015.

Në botë mund të ketë qindra miliona, në mos miliarda, “trajnerë të së hënës” – bëhet fjalë per ata tifozë që, pasi është zhvilluar një ndeshje futbolli të dielën, diskutojnë të hënën se çfarë duhej të kishte bërë ndryshe trajneri i ekipit të tyre të zemrës. Kuptohet që ka jo pak edhe “trajnerë të së shtunës” – tifozë që diskutojnë se ç’duhet të bëjë trajneri në ndeshjen e nesërme – por këta janë më të pakët.

Në çerek shekullin e fundit, politikanët shqiptarë kanë zgjedhur drejtuesit e drejtësië, dhe këta të fundit kanë përzgjedhur gjykatësit dhe prokurorët aktualë. Dhe sot, rreth 80% e tyre nuk e justifikojnë dot pasurinë e tyre në deklaratat zyrtare që dorzojnë çdo vit rreth saj. Nga ana tjetër, rreth 90% e shqiptarëve mendojnë se drejtësia është e korruptuar dhe duhet reformuar.

Hjuston, kemi një problem. Një problem shumë serioz. Ngadalë, por në mënyrë të pashmangshme, Turqia i është drejtuar një shkëmbi. Shenjat paralajmëruese janë tejet të zymta. Despotizëm. Terrorizëm. Luftë civile. Në horizont kanë nisur të shfaqen qartë skenarë të tillë “shtet i dështuar” dhe “copëzim i detyruar”.