Pesë zakone shqiptare që urrej

Në Mapon e djeshme ish një shkrim në rubrikën ‘Blog’. Ishte marrë nga blogu ‘wildkatformation.com’. Autorja duket se është një vajzë, a grua, por emri i saj nuk jepet, me sa duket ngaqë nuk njihet. Shkrimi është një  vëzhgim kureshtar e interesant, megjithatë. Po e publikojmë të plotë:

1-Kërcitja e gishtave për kamarierët. Mbi gjysmën e kohës që kam kaluar në Shqipëri ka qenë në kafene me miq e kolegë. Kur porosit një pije dhe ta sjellin je me fat nëse e sheh më kamarierin. Nëse do të paguash faturën dhe të ikësh prej andej, duhet të veprosh si snob dhe të kërcasësh gishtat për t’i tërhequr vëmendjen. Ndihem sikur jam një provinciale mendjemadhe në një film të vjetër kur e bëj këtë, por në të njëjtën kohë është njëfarë pushimi i këndshëm nga kultura e shërbimit në-majtë-të-gishtave, artificiale dhe gati-për-çdo-gjë në Amerikë.

2-EJ! Nuk jam e sigurt nëse kjo është diçka që e bëjnë vetëm njerëzit te puna ime, apo kështu është me të gjithë shqiptarët, por kolegia im është vërtet e mirë me këtë. Për të tërhequr vëmendjen e dikujt, posaçërisht në një situatë kaotike me shumë ngatërresa, njerëzit i bërtasin njëri-tjetrit: ‘Ej!’. E kam dëgjuar kaq shpesh sa kam filluar ta bëj edhe vetë, veçanërisht kur jam në klasë. Nganjëherë, aksidentalisht e bëj edhe me ndonjë amerikan dhe ata më shohin të tronditur e të fyer nga vrazhdësia ime. Ups.

3- Të futesh pa radhë. Ky është ai zakon shqiptar që e bën amerikanen tek unë ABSOLUTISHT TE ÇMENDUR megjithëse, ashtu si të tjerat, jam detyruar ta pranoj. Një nga gjërat më pak të parapëlqyera për të bërë është pagesa e faturave në zyrën e postës sepse punonjësi i atjeshëm është i vrazhdë dhe bën shaka me shqipen time, por gjithashtu se ka të paktën 10 njerëz të cilët, në të njëjtën kohë, shtyhen për t’u futur para teje, pavarësisht se sa kohë ke që pret në radhë. Sa më shumë kohë kalon, dhe sa më shumë njerëz futen para meje, aq më shumë luftarake bëhem derikur edhe pa e vënë re jam duke rrëzuar përtokë një gjyshe të vjetër në mënyrë që t’i rrëshqas sportelistit librezën time ndërmjet bërrylave të dy burrave, të cilët po bëjnë sherr se ende nuk i kanë marrë pagesat e invaliditetit.

4- Të kundruarit e njerëzve që duken ndryshe. Kur e vizitova Shqipërinë së pari, isha e tronditur se sa shumë njerëz-burrat posaçërisht-paturp fare më kundronin ngado shkoja. Mund t’i ndjeja sytë e tyre mbi mua gjatë gjithë kohës dhe për rreth nja një muaj isha e tmerruar dhe e frikësuar nga kjo gjë. Kjo ishte para se të mësoja se 1-është normale që meshkujt t’u ngulin sytë femrave, sado e pafat që të jetë kjo sjellje, dhe 2-kishte të bënte kryesisht me faktin se unë isha e re në qytet dhe dukesha super amerikane me çantën e shpinës, me atletet Merrel dhe shishen Nalgene. Tani meqë jam mësuar me çdo gjë këtu dhe pak a shumë të gjithë janë mësuar me mua e gjej veten duke bërë ekzaktësisht të njëjtën gjë kur shoh dikë që është ndryshe! Gjatë një takimi për kafe me një mik mund të shquaj ca turistë dhe të thërras “a is sheh ata njerëz atje?”. Ata kanë veshur çanta shpine dhe këpucë alpine! A mendon se janë amerikanë? A mendon se flasin anglisht? Dhe i shohim teksa kalojnë duke mërmëritur të kënaqur teksa të huajt tundin kokat dhe thonë “shqiptarët janë kaq të vrazhdë që na ngulin sytë ashtu…”.

5- Pyetje shumë personale kur takon dikë për herë të parë. E urrej veten për zhvillimin e këtij zakoni. Kur shqiptarët të takojnë për herë të parë, një nga gjërat e para që duan të dinë (përveç ‘pse e ke lënë Amerikën për të ardhur në këtë vend të mallkuar?’) është nëse je e martuar, fejuar ke një ‘të dashur’ apo je single. Është krejt normale të hipësh në një furgon, të ulesh pranë shoferit dhe ai të të pyesë “A je e martuar?” para edhe se të të dijë emrin. Ndonjëherë kjo vjen ngaqë janë të interesuar, ndonjëherë sepse duan të të rregullojnë me dikë, por shumicën e herëve është vetëm se janë kureshtarë. Njëherë takova një grua që punon në bashkinë e Kavajës dhe gjatë bisedës e pyeta “A je e martuar?”. Ajo uli sytë përtokë dhe murmuriti ‘Jo’. Dhe, po, e urreva veten paksa për këtë sepse po mendoja gjithë ato herë kur zonjat te kisha më pyesnin nëse kisha një të dashur.

-Që tani jam duke e urryer faktin se më duhet të ri-integrohem në jetën amerikane. Thonë se shock-u kulturor është më i madh se kur e lë vendin e origjinës dhe integrohesh në një shtet tjetër. Ndonjë ditë thjesht them se nuk do të iki kurrë, por më pas kujtohem se ka pastërma derri, ngrohje qendrore dhe radhë të rregullta në zyrat e postës amerikane dhe kjo më duket shumë më tërheqëse.

*wildkatformation.com