Martesat “gay” janë një dukuri e qëmotshme

Martesa ‘gej’ mund të tingëllojë si një ide e ditëve të fundit, por thuajse 20 vjet më parë, një studjues katolik në Jeil (Yale University) tronditi botën duke publikuar një libër të mbushur me prova se martesa midis sekseve të njëjta ishin shenjtëruar nga Kisha e hershme Katolike gjatë një epoke të njohur zakonisht si ‘Kohët e Errëta’.

Xhon Bosuell ishte një historian dhe një katolik praktikues, i cili i dedikoi shumë prej jetës së tij si akademik studimit të fund-Perandorisë Romake dhe fillimeve të Kishës Katolike. I zhytur mes dokumentave ligjore dhe të kishës nga kjo epokë, ai zbuloi diçka të pabesueshme. Kishte me dyzina regjistrime të kishës për ceremoni ku dy burra ishin lidhur në bashkime, të cilat përdornin të njëjtat rite si martesat heteroseksuale. (Ai nuk gjeti asnjë regjistrim të ndonjë bashkimi lesbian, dhe kjo me shumë mundësi vjen si pasojë e kulturës së atëhershme për të mbajtur në regjistra vetëm jetët e meshkujve).

I mbështetur nga këto prova, Bosuell publikoi një libër në 1994-ën, një vit përpara se të vdiste nga AIDS. Libri mban titullin Bashkimet e Sekseve të Njëjta në Europën Para-Moderne. Libri nuk ka shumë kohë që ka dalë edhe në versionin dixhital. Sigurisht, ishte si një fshikullimë kamzhiku për polemika duke tërhequr kritika prej Kishës Katolike. Duke patur parasysh qëndrimin e ditëve të sotme të kishës mbi martesën gej, shumica e kritikave tregonin se historitë e Bosuellit ishin iluzione personale.

Por, nuk ishte ky rasti. Bosuell e kishte filluar në  fakt kërkimin e tij që në fillim të viteve 1970 dhe kishte botuar një punim po aq të debatueshëm në vitet ’80 të quajtur : Krishtërimi, Toleranca Sociale dhe Homoseksualiteti : Njerëzit Gej në Europën Perëndimore që prej fillimit të Epokës Kristiane deri në Shekullin e Katërmbëdhjetë. Libri i tij mbi bashkimet e sekseve të njëjta zgjeroi dhe shpjegoi më në hollësi ato çfarë ai kishte mësuar gjatë jetës së tij nga burimet e shpërndara nëpër librari dhe arkiva.

Si është e mundur që këto martesa të ishin harruar nga historia? Një përgjigje e thjeshtë, siç argumenton Bosuell, është se Kisha e ripërkufizoi idenë e martesës në shekullin e trembëdhjetë duke sjellë si qëllim kryesor lindjen. Kjo gjë i mbylli derën martesave gej. Shkollarët e kishës dhe zyrtarë rajonalë punuan fortë që të shtypnin historinë e martesave të tilla që të justifikonin përkufizimin e tyre të ri.

Sigurisht, historia është më e komplikuar se aq. Bosuell tregon se pjesë e problemit është përkufizimi që kemi ne sot për martesën, është aq ndryshe sa është thuajse e pamundur për brezin e ri të historianëve të dallojnë dokumenta 1800 vjeçare të martesave gej kur i shohin për herë të parë. Shpesh, këto dokumenta quhen si bashkim vëllezërish, gjë e cila në atë kohë mund të ishte një mënyrë të  përkshkruari bashkimet midis partnerëve të të njëjtit seks. Gjithashtu, martesat përpara një mijëvjeçari nuk ishin të ngritura mbi lindjen e fëmijëve, por në ndarjen e pasurisë. Prandaj, “martesa” ndonjëherë nënkuptonte edhe lidhjen jo-seksuale të pasurisë të familjeve të dy njerëzve. Bosuell e pranon se disa nga dokumentat që ai gjeti mund edhe t’i referohen bashkimit pasuror të dy burrave – por shumë të tjera kishin ngjashmëri të theksuara me ato që sot quhen martesa gej.

Shkollari i ligjeve, Richard Ante ka shkruar një artikull ligjor duke shpjeguar se libri i Bosuellit mund të përdoret si provë për legjitimitetin e martesës gej, duke qënë se aty tregohet se përkufizimi i martesës ka ndryshuar me kalimin e kohës. Ai shkruan gjithashtu :

“Rituali i varrimit që u bë për Akilin dhe Patroklin, të dy burra, ishte ritual për një burrë dhe gruan e tij. Marrëdhëniet e Adrianit (perandori romak me origjinë Ilire) dhe Antinos, e  Poliuktit dhe Nearkuits, e Perpetuas dhe Felicitias dhe të shenjtëve Sergius dhe Bakus, të gjitha kishin ngjashmëri me martesat heteroseksuale të kohëve kur kanë jetuar. Ikonat e Sergius dhe Bakusit përdoreshin edhe në ceremonitë martesore të sekseve të njëjta nga Kisha e hershme Kristiane”.

Faktit që këto bashkime janë provë e martesave të të njëjtit seks mbetet ngjashmëria me ritualet e martesave heteroseksuale. Shkollari letrar (i letrave) Brus Holsinger shkruan për dokumentat e gjetura nga Bosuell :

“Bosuell me zgjuarsi e vendos zhvillimin e lidhjeve martesore heteroseksuale dhe atyre te të njëjtit seks nga zyra bashkimi të thjeshta si një fenomen i vetëm, më pas gjurmon rritjen e tyre në “shtimin e nje tufe lutjesh” nëfillim të kohëve Mesjetare deri në lulëzimin si një “zyrë e plotë” deri në shekullin e pesëmbëdhjetë ku përfshihej, djegia e qirinjve, vendosja e duarve të dy anëtarëve mbi Bibël, bashkimin e duarve të tyre të djathta, lidhjen e dorës … me shallin e priftit, sikurse do të ndodhte rëndom në kurorëzime, Lutjen e Zotit, Bashkimin, një puthje dhe ndonjëherë edhe ardhja rrotull altarit. Bosuell i ka kushtuar një kapitull të tërë krahasimit të këtyre ritualeve me ato heteroseksuale, teknika e tij është ballafaqimi i ngjashmërive, për t’i lënë lexuesit të vendosin vetë”.

A kanë qënë këto bashkimë të kohëve të hershme si martesat e sotme gej? Me shumë mundësi, jo. Njerëzit e asaj kohe mund të mos e kenë parë bashkimin e dy burrave si diçka jashtë të zakonshmes. Vetë martesa kishte një tjetër kuptim mijëra vjet më parë dhe tabutë sociale kundër homoseksualitetit nuk ishin konsoliduar ende. Megjithatë, këto regjistra na tregojnë për nderimin e çifteve të së njëjtës gjini me ritualet e zakonshme të martesës. Dy burra mund të jetonin “si vëllezër” duke patur të përbashkët pasurinë, shtëpinë dhe familjen. Pse jo edhe dashurinë?

Bosuell vetë vdiq përpara se shteti i tij filloi të lejonte bashkime të ngjashme, por puna e tij jeton dhe sot tregon për një realitet ndryshe. Na tregon se edhe marrëdheniet themelore njerëzore ndryshojnë me kalimin e kohës. Ato të cilat janë të ndaluara sot mund të bekohen nesër, sikurse ishin mbi një mijë vjet më parë.

Marrë nga siti io9.com

Përktheu: Ermal Mara