Fshesat dhe bregdetet

Në pranverën e 2005-ës, ndërsa PS-ja hyri në fushatën elektorale, kryetari i bashkisë së Tiranës Edi Rama kishte një fushatë të vetën. Nuk e kam fjalën për pjesëmarrjen sporadike nëpër takimet e kandidatëve socialistë që i kishte miq, por një debat të madh që kishte për protagonist Ramën, mbi procesin e saposhpallur të legalizimit të shtëpive me leje në kryeqytet. Historia shkoi si shkoi, dhe këtë proces e trashëgoi Partia Demokratike, e cila i shndërroi legalizimet në një kazan të madh votash elektorale, favoresh personale e të ardhurash. Duke e lënë jo vetëm të papërfunduar, por duke e kthyer në një metastazë malinje që veçse është zgjeruar e përhapur.

Sot, si kryeministër i ri, Rama e ka rimarrë në dorë këtë çështje, madje duket se do ta shndërrojë në flamur të të parës betejë të ekzekutivit të tij, më seriozes, më strategjikes dhe duhet shtuar, edhe më të rrezikshmes për fatet e qeverisjes. Realiteti është ku e ku më kompleks se tetë vjet më parë, sfidat janë shumë më të mëdha, e po kështu interesat që preken janë shumëfishuar. Jo më kot, këto ditë disa kanë shprehur skepticizmin e tyre për këtë sipërmarrje gjigande të “vënies nën kontroll të territorit”, me një fshesë të fortë ku kryesisht kihet parasysh vija bregdetare nga veriu në jug. Kjo sepse do vijë një moment që megjithë vullnetin e mirë, ekipi qeverisës do përballet edhe me dëmtimin e interesave të njerëzve të vet; do vijë një çast që do bëhen llogaritë, dhe do dalë se kështu nuk i dilet. Atëherë diku do çedohet, diku tjetër do mbyllet një sy ose do ketë shtyrje, dhe gjithë procesi do degjenerojë. Le të pranojmë pra, se ky arsyetim tingëllon shumë realist. Prandaj shtrohet pyetja: A do të jetë Rama në gjendje ta “vërë nën kontroll” territorin, e aq më shumë bregdetin?

Nga episodet e këtyre ditëve, mund të konkludosh se Rama e ka nisur seriozisht këtë punë. Por ama, po aq pengesa serioze hasi që në fillim. Bëri bujë së pari një karabina dykatëshe në tarracën e Llogarasë, që u denoncua në rrjet dhe pati shumë komente se kush guxim-marrë dhe nga cila rrëzë e Republikës kishte ardhur për ta zaptuar. Në fakt, ndërtuesi është një farefis i largët i vetë Ramës, që atë pjesë toke e ka marrë si kompensim prone e që nuk shquhet për kamje, por që sigurisht nisi të ndërtojë pa leje. Nga ana tjetër, i famshmi “pallat i Bashës” në bregun e Vlorës, i denoncuar shumëfish më tepër, nuk u prish se kishte leje nga bashkia. Pikërisht me lejet e dhëna, më shumë sesa me ndërtimet pa leje, e ka frustrimin e madh Rama. Deri aty sa kërcënoi se ekziston edhe burgu për ata drejtues lokalë që kanë shkelur ligjit. Dhe e kishte me të vetët. Paskëtaj, bashkia e Vlorës i shtoi aksionet prishëse, e madje drejtuesi lokal i Ksamilit, një kasaphanë urbane e pashembullt (më saktë, ka shembull Sarandën) na deklaruakësh se është e natyrshme që kush ka ndërtuar pa leje të shkojë edhe në burg. Pra, mjaftoi një kërcënim me zbatim ligji dhe pati reagime. Por a mund të jetë kjo një gjendje që vazhdon gjatë?

Le të shohim disa momente pikante të kësaj sfide. Së pari, pa bashkëpunimin e gjyqësorit, strukturave policore etj, zor se zgjidhet gjë. Kemi harruar vrasjen makabre të një gjyqtari vlonjat dhe sfondin pronësor të atentatit. Por veç kësaj, sfidat janë shumëplanëshe dhe vetë qytetarët mund të rendisin për dhjetë minuta, një lumë pyetjesh: Ç’do të bëhet me pallatet shumëkatëshe bosh dhe buzë ujit, nga Shëngjini në Vlorë, që kanë leje? Me ndërtimet pa leje, të lehta ose të rënda që zënë plazhin, e privatizojnë gjatë verës dhe i paguajnë ca qindarka bashkisë a komunës; a do të ketë plazhe publike reforma e Ramës? Ç’do të bëhet me Rivierën që është shndërruar në një absurd çmimesh dhe zëniesh të çdo cope plazhi, ku nuk të lenë të marrësh as ujë me vete dhe as fëmijën; po me vijat bregdetare si Borshi i mrekullueshëm, ku banorët nuk po gjejnë dot karar me çështjen e pronësisë, por ama mbijnë disa pronarë fantazmë nga qindra kilometra larg? Po me kryetarë e ish kryetarë bashkie si ai i Sarandës, që firmosi mbi 120 leje ndërtimi një ditë para se linte zyrën? Po me listën e vendimeve të fundit të qeverisë Berisha?

Kujtdo që shpreh dyshime mbi suksesin e këtij operacioni gjigand, një tjetër me vrap do t’i kujtojë zgjidhjen e nyjës gordiane të kaosit të kioskave të Tiranës, që Edi Rama (me ndihmën e Metës kryeministër) e bëri me një të rënë të shpatës, pa shumë ceremoni. Dhe për habinë të të gjithëve, pa shumë reagime. Skena e aktit të dytë, gati 13 vjet më vonë, është shumë e madhe, aktorët shumë më tepër, interesat shumë më të gjera.  Por afërmendsh, shumë më vogla se ato të vendit dhe të shumicës së njerëzve të tij. Sot jemi në pikën kur aksioni i kioskave të Tiranës, mund të quhet prova gjenerale e Ramës, pa e ditur as ai vetë, për situatën aktuale. Atëherë prova doli me sukses…

Revista KLAN