Hidhet në treg libri i Mustafa Nanos: Unë jam gegë

Para disa ditësh gazeta DITA ka “justifikuar” heshtjen disajavore të Mustafa Nanos, me lajmin se gjatë kësaj kohe ai po bënte gati një libër që do të dilte në treg nga fundi i muajit shtator ose fillimi i tetorit, dhe se libri do të trajtonte një temë delikate dhe provokuese, një vështrim analitik dhe eseistik mbi gegët dhe toskët.

Ceremonia e botimit të këtij libri u bë sot më (datë 8.10.2013), në ora 18:00 në mjediset e Universitetit Evropian të Tiranës.

“Duke shfrytëzuar këtë rast, stafi i vogël i Respublica-s, në emër të të gjithë lexuesve, komentuesve dhe ndjekësve të saj, i uron zotit Nano, begati dhe energji të mëtejshme krijuese në vepra të tjera që ndihmojnë në emancipimin social-politik të shoqërisë sonë – shkruajnë bashkëpunëtorët e ResPublicas, faqja online që është themeluar nga Nano disa vite më parë.

Libri prek një temë vërtet sensibël, toskët dhe gegët; është një vështrim analitik mbi Shqipërinë e djeshme dhe të sotme, i pasur me informacion historik dhe citime.

Ne patëm rastin të lexonim një parantezë të librit, në kapitullin “Gegë e toskë? Po, por edhe otomanë”, ku autori është përqëndruar në elitën shqiptare të fillim viteve ‘900. Nano i mbahet pohimit se “shumë prej njerëzve të kësaj elite janë përpjekur deri në fund të ruajnë e përjetësojnë sundimin e Stambollit në Rumeli, gjë që, për rrjedhojë, do bënte të mundur, sipas tyre, dhe mbrojtjen e Shqipërisë; ndërsa krijimin e një shteti të pavarur shqiptar me një motivim të lehtë anti otoman e kanë pasur si një plan B, që do parapëlqehej në rrethanat kur perandoria do të rrëzohej”.

Autori sjell më pas të dhënat e një bisede mes Faik Konicës dhe Ismail Qemalit, një projekt ndërmjetës të mbrojtur nga Jani Vreto, idenë e një federate të gjendur në shënimet e Dhimitër Kamardës, etj.

Mes të tjerave, në libër ka pohime të forta të Nanos, që vijnë një pjesë si konkluzion i dëshmive të mbledhura, e më pas edhe si përfundime të tij analitike, një prej të cilave përshembull: “..në atë kohë (në një farë mase, në të gjitha kohët, edhe sot) nuk ka pasur politikan e intelektual që të mos kish një shtet të huaj si sponsor të veprimtarisë së tij atdhetare…”

Libri është i pasur me anektoda historike. “Është shumë domethënëse anektoda që tregon Eqrem bej Vlora. Ky i fundit, në një bisedë me Myfit bej Libohovën e me Esat pashë Toptanin (për të parin thotë se ish njeri shumë i shkolluar e për të dytin se ish një injorant i plotë), u bën të dyve të njëjtën pyetje: “Për ç’arsye jeni miq të Italisë?” Duhet të kenë qenë vitet e para pas pavarësisë. Dhe përgjigja e të dyve ishte çarmatosëse: “sepse vendi i mikut të Austrisë është i zënë nga ty e nga babai yt”. Po aty, E. Vlora i mbahet pretendimit se ky amoralitet i pozicionimeve të caktuara ka qenë me natyrë ballkanike; ka qenë në Greqi deri në vitin 1862, dhe politikanëve të Athinës u duhej të zgjidhnin si sponsor të tyre mes Anglisë e Rusisë, ka qenë në Serbi, ku gara bëhej për t’i fituar zemrën Austrisë ose Rusisë, ka qenë në Rumani, madje deri vonë, në vitin 1903, ku politikanët haheshin për t’u futur nën çadrën e Austrisë, Rusisë, ose Turqisë, ka qenë në Bullgari, ku palët ndaheshin në pro e kundër Rusisë – shkruhet në parantezën e sipërcituar.

Libri pritet të hidhet në treg nga UET Press në javën e dytë të tetorit. Ka për të qenë me siguri një nga librat më të debatuar të publicistikës shqiptare.

Dita