Blloku Kulturë

Letërsia e Kosovës dhe letërsia e Shqipërisë për një periudhë të gjatë kohore janë zhvilluar në rrethana të ndryshme politike, kulturore, letrare, kështu që, shikuar nga perspektiva e sotme mund të themi se tashmë është pranuar ideja se kishim të bënim me një letërsi, por me dy përvoja të ndryshme letrare.

Homeri është një zeje e vështirë. Por shqipja e vogël dhe krenare, një ndër shumë të paktat gjëra me të vërtetë të bukura të këtyre anëve, i është qasur poetit të madh pa droje dhe ja ka dalë. Namin e madh për përkthimin e Homerit, “Iliadës” dhe “Odisesë” e kanë Gjon Shllaku dhe Pashko Gjeçi. Që kanë sjellë në gjuhën tonë vargjet e eposit kryesor të kulturës perëndimore.

Përgjatë dekadave të fundit te ne, por edhe në botën e jashtme, janë botuar shkrime, monografi dhe janë mbajtur konferenca të ndryshme shkencore për Shqipërinë e periudhës së komunizmit etj. Studiues dhe të interesuar të tjerë kanë trajtuar segmente të caktuara të periudhës në fjalë. Nuk ka dyshim se këto studime kanë ndriçuar mjaft ngjarje dhe personalitete të caktuara, por duhet thënë sa ka raste kur autori i një shkrimi ose botimi monografik e ka shprehur edhe subjektivizmin e tij.

Ri-publikohet një fragment i botuar në faqen "Ora e Fundit" të gazetës athinase "Scrip" (6 mars 1909). Lajmi i referohet një incidenti që ka ndodhur në zonën e Eleusës -  me titull "Incident me Trashëgimtarin" dhe nëntitull : “Një gur në makinë nga një fëmijë fshatar "-"Qortimet e Princit të Kurorës "

100 vjet më vonë këtë  histori e sjell në vëmendje Pro-Eleusis (një eko-muze modern me qëllim pasurimin e Turizmit Kulturor. Publikimi, i cili është edhe në facebook-un e autorëve vjen me titullin: "Një gur për Pasardhësin" dhe shihet absolutisht si një mësim i historisë.

Huffingtron Post shkruan se sëmundjet mendore do të kushtojnë deri në 16 trilionë dollarë deri në vitin 2030. Bëhet fjalë për sëmundje mendore që nuk kurohen brenda spitaleve psikiatrikë por është një “çmenduri” e manifestuar si prirje sociale. Por edhe sëmundja si e tillë, patologjia sa vjen dhe merr përmasa të mëdha. Lancet vlerëson se deri në vitet e fundit kostot po rriten në nivel global, aq sa edhe Forumi Botëror Ekonomik do të ketë në qendër të vëmendjes shëndetin mendor.

“Isaku, djali me cen”(Isacco. Il figlio imperfetto). Kështu titullohet libri i një prifti, studies italian, Gianni Marmorini, i cili është sjellë në vëmendje nga gazeta e lidhur me Kishën Katolike, “Avvenire”.

Autori propozon diçka ndryshe për rrëfimin e njohur biblik të Isakut, djalit të patrariakut të njerëzimit, Abrahamit, të cilit iu kërkua nga Zoti që ta sakrifikonte të birin. Sipas tij, nisur nga analiza gjuhësore, nuk përjashtohet krejt e kundërta: që Isaku të ishte një fëmijë me probleme mendore apo nervore, një autik apo një daun dhe për pasojë nuk pranohej nga i ati.

Para se të bëjmë fjalë për disa nga rrugët dhe mënyrën e përhapjes së literaturës islame tek ne gjatë periudhës osmane, na duhet të konstatojmë se, me depërtimin e osmanlinjve në trojet shqiptare dhe me vendosjen e ad­ministrimit të tyre (shek. XIV-XV), u fituan tipare të reja në të gjitha aspektet e jetës.

Para se të largohej nga ministre e Kulturës, Mirela Kumbaro duket se ka kryer një emërim që vjen nga rrethi i ngushtë i kryebashiakut Veliaj, mikeshë e tij që nga vitet e shkollës. Bëhet fjalë për kalimin në krye të Teatrit Eksperimental të Jonida Beqos, e cila zë vendin e Kiço Londos.

Londo e Beqo ishin të vetmit kandidatë në garën e hapur nga Ministria e Kulturës. Kriteret mbi të cilat u përzgjodh Beqo janë vlerësuar nga Kumbaro më shumë sesa ato të zotit Londo, i cili ka një karrierë disavjeçare në drejtimin e Teatrit.