Kulturë

Më poshtë një intervistë e Primo Shllakut, poet dhe studies, dhënë për televizonin lokal “Star Plus” në Shkodër dhe ripublikuar në numrin e fundit të revistës “Gegnia”.

Është ndarë nga jeta një tjetër personazh i njohur i artit dhe kinematografisë shqiptare, Muharrem Fejzo, si pasojë e infektimit me Covid-19.

Regjizori Muharrem Fejzo u nda nga jeta në moshën 87-vjeçare pasi nuk arriti të fitonte betejën me koronavirusin.

Lajmi e ka bërë të ditur djali i tij, Joe Fejzo, nëpërmjet një postimi në Facebook.

E kishte ndjerë se fuqitë fizike po braktisnin, e donte që ditët e fundit t'i kalonte pranë fëmijve, Dorinës e Gencit. I ndarë nga jeta këtë të dielë në moshën 75-vjeçare, aktori ikonë i humorit Koço Devole, iku nga kjo botë i rrethuar nga dashuria. Gjatë homazheve  që i bëhen pranë Medresezë dhimbja qëndron pezull, për artistin, babain, njeriun që diti të lërë gjurmë kudo shkeli.

Është ndarë sot nga jeta Koço Devole, aktor dhe regjizor i humorit, një njeri që qëndron në kujtesën e disa brezave. Devole ka ndërruar jetë në Spitalin Infektiv ku ishte shtruar pasi u prek nga CoVid-19, por ai vuante prej kohësh nga leuçemia. 

Ai bën pjesë në atë brez aktorësh që i dhanë një status të veçantë humorit në Shqipëri, pa rënë në vulgaritetin e sotshëm dhe në garën e përditshme për prodhim televiziv. Që i dha një shije edhe vetë jetës në një kohë mbylljeje dhe përdhunimi etik.

Me propozimet e ndryshimeve ligjore "Për të drejtën e autorit, “de facto” në tavolinë, dhe me kundërshtinë për të shkrirë Sportelin Unik për Administrimin e së Drejtës së Autorit, takimet e këtyre ditëve të ministres së Kulturës Elva Margariti me artistët, fshehin sipas Genc Fugës, të tjera qëllime. Aktori dhe regjisori, gjithashtu anëtar i Agjencisë së Administrimit Kolektiv e të Drejtave të Artistëve Interpretues/Ekzekutues, shpjegon për “TvT” skemën e Ministrisë.

Letërsia e vjetër dhe studimi i gjuhëve klasike përballë brezit të ri dhe kontributet e sjella në këtë drejtim pas viteve ’90-të përbëjnë një fushë me interes sa specifik aq edhe të përgjitshëm në aspektin kulturor të hapësirës shqiptare.

Pikërisht kësaj fushe, së fundi i shtohet edhe një studim i ri,  “Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe” me autore Evalda Pacin.

“Gjurmime filologjike mbi latinitetin dhe shkrimet e vjetra shqipe” është botimi më i ri studimor me autore Evalda Pacin. I përbërë prej kontributesh gjuhësore dhe tekstologjike, të cilat pasurojnë ndjeshëm kërkimet në fushë të gjurmimeve albanologjike, këto studime janë botuar në revista shkencore të ndryshme, mes të cilave edhe te “Hylli i Dritës, ku studiuesja bashkëpunon që prej viti 2008.

Përkthyesi Edmond Tupe propozon që “Lahuta e Malcis”, vepra madhore e Gjergj Fishtës të botohet edhe në shqipen standarde. Në një prononcim për TvT, Tupe thotë se vepra duhet të komunikojë me lexuesin e ri shqiptar dhe një mënyrë për ta bërë këtë është të botohet edhe në shqipen standarde.

Unë mendoj për publikun e gjerë duhet një faqe gegnisht siç është, në faqen tjetër e, fatkeqësisht është termi, e toskëzuar, ose në gjuhën standarde. Që ta kuptojnë njerëzit

është shprehur Tupe.  

Riçard Kapushçinski, Czeslav Milosh, Olga Tokarçuk apo Adam Michnik janë disa nga emrat më të njohur të letërsisë polake, të cilët kanë ardhur në shqip(paraprirë nga Hernik Sienkeviç) për lexuesin përmes përkthimit të Astrit Beqirajt.

Një ndër përkthyesit më të mirë nga polonishtja në shqip, Beqiraj, në një bisedë për TvT tregon më tepër për punën me veprat e këtyre autorëve, por edhe për letërsinë polake, në raport me botën shqiptare dhe vendin që kjo letërsi ze në raport me vendet e Europës Qendrore dhe Lindore.

Në një fragment të biografisë së tij mbi Stanislaw Lem, autori Wojciech Orlinski hedh një vështrim mbi “gjënë ndoshta më të çuditshme që i ndodhi Lemit në vitet ‘70”.