Gabimet e ekspertëve dhe profesorëve që flasin për marrëveshjen e detit. Një replikë e ish-shefit të shtabit të FLD-së

Për marrëveshjen e detit me Greqinë është shkruar e po shkruhet shumë. Në fillim, kur marrëveshja u firmos askush nuk kuptonte se për çfarë ishte fjala, derisa media të vendeve fqinj qarkulluan lajmin dhe rëndësinë e tij. Dikush doli më pas dhe kuptoi, u botua në gazeta diçka, e mjegullt; se kishte një problem me koordinatat, për të mbërritur më në fund te protagonizmi i Myslim Pashajt, ekspert hartograf, i cili publikoi edhe një libër. E megjithatë deri më sot nuk ka ende një mendim të unifikuar për “gabimet” e marrëveshjes së shkuar, përveç shkeljeve me natyrë juridike dhe pasojave të presupozuara të tyre. Duhet shtuar se asnjë prej ekspertëve nuk foli në kohën e nënshkrimit të marrëveshjes: Asnjë. Me ikjen e Berishës kanë nisur të flasin të gjithë dhe me sa duket përmes prononcimit evidentohet edhe niveli i ulët i ekspertizës që ka Shqipëria në këtë drejtim. Sot në gazetën “Dita” publikohet një replikë e Beqir Gërbit, i cili ka qenë shef shtabi i Flotës Luftarake Detare dhe gëzon autoritetin e një prej kuadrove më të përgatitur të saj, që para viteve ’90. Gërbi, replikon me Ksenofon Krisafin, profesor i të drejtës ndërkombëtare dhe pjesëmarrës në negociatat për marrëveshjen me Italinë. Ja se çfarë ka kapur Gërbi: “Kam pritur të publikohej vija e shelfit kontinental Shqipëri-Greqi, të miratuar nga komisioni qeveritar; vijën e shelfit kontinental, të paraqitur para Gjykatës Kushtetuese, nga grupi opozitar (Myslim Pashaj e Ksenofon Krisafi); metodologjinë e ndjekur nga secili grup në përcaktimin e vijës së kufirit detar, për të përcaktuar arsyet që çojnë në rezultate të ndryshme. Megjithëse kanë kaluar gjashtë vjet, asnjë transparencë, asnjë publikim se ku ndryshojnë metoda nga metoda; se ku ndryshojnë koordinatat e një pike me tjetrën; si është matur dhe ku nuk përputhen në metodologji, që shteti Grek ka përfituar 340 km katrorë. Nxitjen për këtë shkrim e mora nga debati i organizuar në Top-Channel, ditën e mërkurë, më dt.20 maj 2015, me temën “Greqia dhe ujërat detare”. Në këtë debat, profesor Ksenofon Krisafi deklaroi konceptin e tij për metodën që duhet përdorur në përcaktimin e vijës kufitare detare, nga piramida III/79, (në kepin e Stillos), deri në ujërat territoriale, në kanalin e Korfuzit. Z.Ksenofon Krisafi, duke iu referuar Protokollit të Firences dt.27 janar 1925, mbronte tezën se: “Vija kufitare e detit midis Shqipërisë dhe Greqisë, fillon nga piramida III/79, duke hequr një vijë perpendikulare, nga pika e piramidës III/79.” Këtë mendim e kisha ndeshur edhe në shkrimin e tij: “Në mbrojtje të interesave të Shqipërisë dhe të shtetasve të vet”, faqe 105. Për të qenë më i qartë, po i referohem shkrimit: “Kjo vijë kufiri, e sanksionuar në Aneksin III të Protokollit të Firences të 27 janarit 1925, ishte e qartë dhe përshkruhej si më poshtë: “Në zgjatimin e vet detar në gjirin e Ftelias kufiri drejtohet (se dirige-vazhdon) nëpërmjet një vije normale (perpendikulare-shënim i autorit) me drejtimin e përgjithshëm të bregdetit deri në limitin e ujërave territoriale, duke ia lënë Shqipërisë ishullin e vogël të Tongos”. Fillimisht mendova se ishte një lapsus. Kur e dëgjova në debat, konkludova se e ka bindje. Duke qenë me titullin profesor, si dhe specialist i së drejtës ndërkombëtare, dhe se fjala e tij peshon shumë në krijimin e njohurive e bindjeve te të tjerët, vendosa ta sqaroj problemin sipas njohurive të mia. E theksoj këtë, pasi përfaqësuesi i Ministrisë se Jashtme (në mos gabohem) z.Qirko, në atë debat deklaroi qartë se: “Për këto çështje që kanë të bëjnë me Kodin Ndërkombëtar Detar, ne nuk i kuptojmë dhe shumë gjëra i kemi mësuar nga profesor Ksenofoni”. Për të mos krijuar mendime të gabuara tek të tjerët, po mundohem të argumentoj se ku qëndron gabimi i profesor Ksenofon Krisafit, në përcaktimin e kufirit detar, në gjirin e Ftelias. Po e rishkruaj protokollin e Firences të dt.27 janar 1925, duke ia hequr kllapat që përdor autori, në mënyrë që vendimi të dalë më i qartë. Kjo vijë kufiri ishte e qartë dhe përshkruhej si më poshtë: “Në zgjatimin e vet detar në gjirin e Ftelias kufiri drejtohet nëpërmjet një vije normale me drejtimin e përgjithshëm të bregdetit deri në limitin e ujërave territoriale, duke ia lënë Shqipërisë ishullin e vogël të Tongos”. Po paraqes argumentet e mia, për sa më sipër: – Së pari, fjalën “NORMALE” e barazon me fjalën “PERPENDIKULARE”. Po i referohem “Fjalorit të Gjuhës Shqipe”, germës “N”, faqe 1269, ku thuhet: NORMALE/E~JA f.sh.~E,~ET.1. Diçka që është ose që bëhet në përputhje me zhvillimin e rregullt e të zakonshëm të gjërave. Temperatura nën normalen. Shmanget nga normalja (si në rastin tënd-shënimi im). 2. mat. Drejtëz pingule. Pra, Fjalori i Gjuhës Shqipe, fjalës “normale” nuk i jep kuptimin e njëllojtë me fjalën që keni përdorur, “PERPENDIKULARE”. – Së dyti, në klasën e tetë kam mësuar se, nga një pikë, nuk mund të heqësh një vijë perpendikulare. Nga një pikë, mund të heqësh vijë perpendikulare kur pika është pjesë përbërëse e një vije. Për dijeni, nga një pikë mund të heqësh vija pa mbarim, por JO perpendikulare. Pra, nga piramida III/79, me (F=00 gradë; 00 min.; 00 sek. L=00 gradë 00 min. 00 sek), nuk mund të hiqet një vijë perpendikulare. – Së treti, Komisioni i Firences,8 duke u bazuar në këtë normë të gjeometrisë, ka përdorur “fjalën” normale, ose që bëhet në përputhje me rregullat. Po të kishte mendimin tuaj z.Ksenofon, do ta theksonte “një vijë të drejtë XXX” gradë-min-sek., si e kanë përcaktuar vijën kufitare detare Shqipëri-Mali i Zi, në X gradë. Në shkrimin e botuar në gazetën “Dita” dt.16.05.15 kam paraqitur vijën kufitare detare për ndarjen e gjirit të Ftelias, duke filluar nga piramida III/79. Nuk kam dijeni se çfarë metode ka përdorur komisioni qeveritar; por dhe çfarë metode ka përdorur z. Pashaj. Një gjë di të them me përgjegjësi: Në qoftë se z. Pashaj ka përdorur metodën Tuaj, është gabim. Kam mendimin se, Ju, duke qenë specialist i së drejtës ndërkombëtare, nuk u lejohet të bëni gabime të tilla, pasi janë me pasoja të rënda”. Për ta thjeshtuar duket se Gërbi na sugjeron një kërkesë: mirë tradhëtarët i kemi denoncuar dhe i hoqëm, por konkretisht, me shifra, ekspertët na thonë dot se nuk është gabuar? Pyetja për metodologjinë e përdorur nga Pashaj, që fitoi namin e mirë dhe një verdikt nga Gjykata Kushtetuese, është kyçe dhe Gërbi bën mirë që e rihedh atë në qarkullim. s.z