Anglisht me hir a me pahir

Lexova dje  nё shtyp se ministri i arsimit ka shpёrndarё pardje certifikata TOEFL –i nё

Liceun artistik nё Tiranё. Po aty, ministri ka thёnё se “në vitin 2013 anglishtja do të jetë

provimi i detyrueshëm për maturantët dhe do të jetë gjuha, me të cilën do të zhvillohen

masterat dhe doktoraturat”. Nuk e bёj dot lidhjen e fabulёs me dekorin, po kjo s’ka

rёndёsi. Rёndёsi ka qё aty ishte ambasadori amerikan dhe kjo mjafton pёr tё justifikuar

çdo gjё nё Shqipёri. Anglishtja duket se ёshtё sot bima qё zё mё mirё dhe pёrhapet mё

shpejt nё klimёn e shkollimit, tё «masterizimit », tё punёsimit por edhe tё globalizimit.

We speak english!

Kjo vetёm sa konfirmon se Shqipёria ёshtё nё tё njёjtin front me prirjen e gjithёpranuar tё anglishtes si gjuhё e parё e huaj, provё e sundimit tё modelit anglo-sakson dhe amerikan nё ekonomi, komunikim, teknologji por edhe me gjerё. Askush s’besoj se ka dyshim pёr kёtё. Sikurse nuk besoj se nevoja e pёrdorimit tё anglishtes shumёzon me zero tё gjitha gjuhёt e tjera tё huaja qё mёsohen, fliten e pёrdoren nga shqiptarёt.

Si çdo popull i vogёl, mёsimi i gjuhёve tё huaja ёshtё çёshtje mbijetese edhe pёr ne

shqiptarёt. E kemi bёrё kёtё nё diktaturё kur i vetmi kontakt i mirёfilltё me gjuhёt e huaja

ishin disa libra tё shekujve tё shkuar, ndёrsa folёsit e gjallё tё anglishtes, frёngjishtes,

gjermanishtes etj, nё pёrfytyrimin tonё na dukeshin mё tё largёt se vetё marsianёt.
E bёjmё dhe sot kur kurset e gjuhёve, institutet e huaja qё ofrojnё dhe çertifikojnё

mёsimin e gjuhёve, kontaktet teknologjike, kulturore, ekonomike, arsimore, sociale dhe

migratore janё aq tё vrullshme, saqё mёsojmё gjuhёt sikurse mёsohemi dhe me ushqimin

dhe ajrin e kohёs.
Kёtё realitet duket se duan tё pasqyrojnё dhe tё rregullojnё politikat e propozuara nё

dhjetёvjecarin e fundit tё ministrave tё arsimit, pavarёsisht qeverive. Jo thjesht prej

profesionit tim, por pёr arsyet qё shtrova mё lart, unё besoj fort se promovimi i gjuhёve

tё huaja, nxitja dhe pёrfshirja e tyre nё programet e detyruara arsimore ёshtё njё ndёr

instrumentet qё do t’i ndihmojё shqiptarёt nё rrugёn e integrimit. Sikurse besoj se

shkollimi dhe komunikimi i dijeve janё mjete shumё mё tё sigurtё nё rrugёn drejt

Europёs se sa politika jonё mjerane.
Politikё in english
Para njё viti  u zhvilluan mjaft diskutime pёr ndryshimet qё duhet tё pёsonte ligji pёr

arsimin e lartё i cili rezultoi jetёshkurtёr. I tillё duket edhe sot, ende njё vit mё pas, kur

prapё ka ardhur nё rend tё ditёs pё t’u ndryshuar. Ndёr tё tjera, paketa qё u paraqit

asokohe nga Ministri i Arsimit pёrmbante klauzola tё veçanta lidhur me detyrimin pёr

gjuhёt e huaja. Por ajo qё mё shtyn tё shprehem sot sёrish publikisht, sikurse kam mё

shumё se njё vit qё e bёj, ёshtё se ky detyrim, i pёrfshirё tashmё nё ligjin aktual, fillon

dhe mbaron me gjuhёn angleze! Sorry! Mё mirё tё themi gjuha amerikane! Dhe vetёm

kjo!
Jam krejtёsisht dakord qё mekanizmat detyrues dhe cilёsorё nё mёsimin e pёrdorimin e

gjuhёve tё huaja janё dozё e nevojshme oksigjeni pёr shkollёn shqiptare nё tё gjitha nivelet e saj, por jam realisht e shqetёsuar qё kjo politikё pёrjashton tё gjitha gjuhёt e tjera tё huaja dhe i kufizon nё mёnyrё taksative ato vetёm te anglishtja, e cila e ka konfirmuar tashmё natyrshem prirjen e saj si gjuhё e parё e huaj.
Nё parim, njё politikё konceptohet, ndёrtohet dhe vihet nё zbatim pёr tё rregulluar zhvillimin e shoqёrisё dhe tё tregut, pёr tё ekuilibruar dhe kontrolluar prirjet qё kёto t’i pёrgjigjen njё strategjie kombёtare, rajonale dhe ndёrkombёtare. Por nuk shoh se cila ёshtё dobia e njё politike pёrjashtuese (gjuhёsore) e cila jo vetёm dogmatizon njё realitet tashmё tё vendosur, por penalizon nё mёnyrё tё gabuar dhe me pasoja tё rёnda pёr tё ardhmen parimin kryesor tё Europёs sё Bashkuar: multilinguizmin ose ndryshe, diversitetin gjuhёsor dhe kulturor. Mjafton t’i hedhim njё vёshtrim dokumenteve dhe direktivave tё BE-sё nё kёtё fushё dhe do tё kuptojmё se as dhe vendi mё i vogёl nё Europё, dhe qё mund tё ketё gjuhё mё tё pёrafёrta me anglishten, nuk e ka bёrё kёtё gabim politik!
Multilinguizmi dёnohet me vdekje
Detyrimi i Ministrisё sё Arsimit do tё thotё qё tё gjithё nxёnёsit do tё zgjedhin qysh nё fillore gjuhёn angleze meqёnёse kjo u diktohet nga provimi i Maturёs; do tё thotё qё gjithё studentёt do tё lёnё mёnjanё çdo pasion apo mundёsi pёr gjuhёt e tjera dhe do tё merren vetёm me anglishten sepse kjo u kёrkohet nё Master; do tё thotё qё gjithё pedagogёt, kёrkuesit dhe studjuesit do tё jenё tё detyruar tё studjojnё vetёm anglishten. Madje ata qё mund tё kenё njё nivel shumё tё mirё nё italishte, gjermanishte apo frёngjishte (pa folur pёr tё tjerat), do tё duhet t’i braktisin ato dhe gjithё literaturёn qё kanё studjuar nё ato gjuhё dhe, nё njё moshё ku s’ёshtё dhe aq e lehtё tё fillosh njё gjuhё pёr sё pari, t’i pёrvishen anglishtes, ndёrkohё qё mund tё jepnin mё shumё nёse atё kohё do ta shpenzonin pёr ekspertizёn e tyre profesionale pёr tё shkuar drejt mbrojtjes sё doktoratёs.
Dhe pёrpos gjithё kёtyre reflektimeve, çka mё ka tronditur mё shumё janё do deklarata tё disa prej autoriteteve arsimore nё vend qё kanё hedhur aty-kёtu idenё se anglishtja mund tё na bёhet edhe gjuhё e dytё zyrtare nё vend!! Uroj qё kёto tё kenё qenё mё shumё njё shprehje entuziazmi e pakontrolluar nga ana e tyre dhe jo njё zbulim i njё politike gjuhёsore qё kryeministri do e bёnte nё kokё tё vet dhe pёr tё cilёn do tё na detyrohej njё shpjegim publik !
Mos mё thoni qё s’jua thashё!

Kur mendoj se si mund tё jenё shqiptarёt e pas 10-20 viteve, (nёse, pёr tё zezёn tonё, kjo politikё gjuhёsore do tё vihet nё zbatim) trembem thellё ! «Talenti» i aqmirёpёrfolur i shqiptarёve pёr gjuhёt e huaja do tё jetё fshirё jo nga anglishtja, por nga ajo gjuhё qё sot flitet nё mёnyrё sipёrfaqësore dhe qё nё botё quhet «globish» si njё klonim karikatural i «british». Folёsit e gjuhёve tё tjera do tё viktimizohen e frustrohen nga «padija » dhe mё e keqja, gjuha shqipe do tё pёsojё deformime tё pariparueshme, simptomat e sё cilave po i ndjejmё qysh sot. Sondazhe tё kryera sot nё Europё nё mbёshtetje tё politikave multilinguiste tё BE dёshmojnё dhe paralajmёrojnё njё sindromё tё tillё. Atёherё shqipja nuk do tё jetё mё shqipe por « shqipish », do tё thoshte kolegu Tupja qё i ka qejf lojёrat e fjalёve.
Kujtesё!

Por, duke iu kthyer detyrimit ligjor, unё kam disa pyetje pёr konceptuesit e detyruesit e kёsaj politike:
1. Sa janё marrё parasysh qindra mijёra shqiptarёt qё jetojnё nё Itali, Greqi, Gjermani, etj., studentёt shqiptarё qё studjojnё atje dhe nё vende tё tjera dhe qё supozohet tё joshen nga programi “brain-gain” e tё kthehen tё kontribuojnё nё vend qoftё duke investuar, qoftё duke u bёrё pjesё e sistemit arsimor shqiptar, kur atyre nuk u njihet gjuha e shkollimit?
2. Cilat janё gjuhёt mё tё pёrhapura tё ndёrmarrjeve tё huaja qё investojnё nё Shqipёri tё cilat do tё ishte mirё tё lidheshin me shkollёn si pjesё tё tregut tё punёs apo si laboratorё tё kёrkimit skencor? Sa janё marrё kёto parasysh? Me sa di unё, pёrveç Bechtel-it ku punonjёsit flasin turqisht, nuk di tё ketё ndёrmarrje amerikane a angleze qё tё jenё tё pranishme nё Shqipёri, pёrkundёr atyre italiane, greke, gjermane, austriake, franceze qё kanё hapur selitё e tyre e investojnё nё vend.
3. A ёshtё bёrё ndonjё studim pёr tё parё se cili do tё ishte efekti anёsor i kёtij “anglicizimi” absolut mbi gjuhёn shqipe nё dhjetёvjecarёt e ardhshёm dhe si duhet ekuilibruar ai?
Kolegё tё tjerё mund t’i shtojnё tё tjera shqetesime kёsaj liste. I ftoj ta bёjnё. Nё emёr tё multilinguizmit europian. Por, sidomos nё interes tё fёmijёve tanё, tё shkollёs shqiptare, tё gjuhёs shqipe dhe tё ardhmes sё vendit.