Është krejt në dorën tonë. S’ka ku të vejë gjetkë… Edhe sikur ta poshtërojnë, nuk guxon...

Historiani Arben Puto, në një analizë në numrin e sotëm të së përditshmes Gazeta Shqiptare trajton etapat e arratisjes së Zogut. Në analizë shkruhet se një numër marrëveshjesh të lidhura në mars 1936 i dhanë siguri mbretit Zog se kishte marrë një garanci të fortë, si për vete, ashtu edhe për zhvillimin e vendit pa shumë kokëçarje. Atmosfera e vetëkënaqësisë dhe euforisë arrin kulmin me martesën e Zogut me Geraldinën në mars 1938. Ftoi si dëshmitar kontin Ciano, të cilin mendonte se e kishte bërë mik personal. Ardhja dhe qëndrimi me rastin e festës i dha rast Ciano-s për të bërë një sondazh konkluziv. Menjëherë pas kthimit ai do të shkruante në ditarin e tij se çështja shqiptare tani duhej zgjidhur në mënyrë integrale.

“Me braktisjen e vendit Zogu poshtëroi veten, por edhe Shqipërinë. Ciano do mburrej që kishte fabrikuar Shqipërinë pa e shkrepur fare”, shkruan Puto dhe përshkruan më pas shtegtimin e A.Z. me suitën e tij prej 113 vetash për ca kohë në Greqi, ku u ndesh me shqetësimin e autoriteteve greke se mos kjo gjë do të zemëronte Romën. Më pas ai u zhvendos në Turqi ku presidenti Inonu i drejtoi një vërejtje – (“edhe pesë ditë të kishe luftuar duke u tërhequr në male mund ta kishte ruajtur sadopak prestigjin) - sipas hulumtimeve të Putos.Në vijim bën kërkesë për t’u zhvendosur në Londër, por autoritetet britanike donin të dinin se sa i siguruar ishte Zogu nga ana financiare. U mor vesh se duke ikur nga Shqipëria Zogu kishte “rregulluar” të merrte me vete shtatë arka me flori. Kërkesa e tij për tu strehuar në këtë vend u pranua, por Zogu nuk u zhvendos menjëherë. Ai provoi ta gjente në Paris përkrahje. Kryeministri Daladier në bisedë me ambasadorin anglez thotë se: “Nuk e kishte ndërmend të lejonte vendosjen në territorin francez të një gangsteri të tmerrshëm që kishte marrë ryshfete nga Italia”. Ra përsëri në “duart” e anglezëve…

Nga pikëpamja zyrtare, gjatë gjithë kohës së qëndrimit të tij, Zogu ka qenë trajtuar si azilant. Ai nuk kishte as “imunitetin” e sovranit dhe as “imunitetin diplomatik”. Puto zbulon se në një nga dosjet e vitit 1941 mund të lexohen këto shënime tejet poshtëruese për mbretin Zog nga ndihmës sekretari britanik O.Surgent: “Mund të mos bëhemi merak për atë që thotë. Është krejt në dorën tonë. S’ka ku të vejë gjetkë… Edhe sikur ta poshtërojnë, nuk guxon as të pështyjë se i bie mbi fytyrë”.