Nisin përpjekjet për të mbyllur me ligj kishën ruse në Ukrainë

Vendimi i Presidentit Vladimir Putin për të pushtuar Ukrainën solli shumë pasoja, mes të cilave edhe ndikimi i shtuar i Kishës Ortodokse Ukrainase të lidhur me Moskën (UOC), dikur një mjet i dobishëm ndikimi i Kremlinit.

Autoritetet ukrainase po shqyrtojnë mbylljen e kishës. Partitë e opozitës kanë gati projektligje për ta bërë këtë. Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelenskyy, pritet të bëjë një njoftim së shpejti në lidhje me të ardhmen e kishës, nëse do të ketë një ndalim të plotë apo një opsion për formimin e një kishe të re, pa asnjë lidhje me Kishën Ortodokse Ruse dhe udhëheqësin e saj, Patriarkun Kirill.

Ndërkohë, vetë ndikimi i kishës pritet të tkurret. Shumë priftërinj dhe adhurues janë të gatshëm t’i bashkohen rivales: Kisha Ortodokse e Ukrainës (OCU). Që nga pushtimi, më shumë se 200 famulli kanë ndryshuar kah, ndërsa shumë të tjera që planifikojnë të largohen, po përballen me pengesa nga autoritetet e UOC.

Javën e kaluar, komuniteti i Katedrales së Shën Gjergjit në Lviv votoi për t'u larguar nga UOC. Në mars, qindra priftërinj të kishës u urdhëruan të largoheshin nga Lavra e Kyiv Pechersk, një kompleks manastiri ortodoks i shekullit XI dhe një nga vendet më të nderuara të krishterimit ortodoks.

Dëbimi nga Lavra e murgjve të lidhur me Moskën është pjesë e një goditjeje më të gjerë ndaj UOC për shkak të dyshimeve se udhëheqja e saj dhe disa nga priftërinjtë e saj kanë vepruar në dëm të Ukrainës, duke mbështetur pushtimin rus. Teknikisht, marrëveshja e tyre 10-vjeçare për përdorimin e Lavrës në pronësi shtetërore kishte skaduar, por qeveria refuzoi të rinovonte qiranë, duke pretenduar se kishte shkelje të kontratës.

Ortodoksia e Ukrainës u nda në vitin 2018 në dy kisha konkurruese përballë kundërshtimit të furishëm të Kremlinit. OCU iu dha pavarësia kishtare nga Patriarkana e Kostandinopojës një vit më vonë. Kishat në varësi të OCU ofruan mbështetje për protestuesit e Maidan të vitit 2014, të cilët rrëzuan Viktor Janukoviçin, mbështetësi i fortë i Moskës në Ukrainë. Kjo bëri që UOC t’i mbetej ende besnike Moskës. Patriarku i Rusisë u prish me Kostandinopojën, e konsideruar si autoriteti më i lartë ortodoks, dhe shkak u bë pikërisht njohja e të sapoardhurit.

Në të kaluarën, qeveria e Zelenskyy-t ka hezituar të dalë kundër kishës së Moskës në Ukrainë, duke mos dashur të kapërcejë asnjë kufi mbi lirinë e shprehjes fetare, ose të bjerë në kundërshtim me Bashkimin Evropian ose normat ndërkombëtare për mbrojtjen e besimit fetar. Ajo ka dashur të shmangë ofendimin e adhuruesve të kishës, të vetëdijshëm se në radhët e priftërinjve dhe besimtarëve ka shumë ukrainas patriotë, disa që luftojnë në vijën e parë të frontit kundër rusëve.

Por provat se drejtuesit e kishës kanë vepruar në shkallë të ndryshme si nxitës të tifozëve për armikun, shkaktuan një ndryshim në qasje, ndërkohë që në publik ka debat për aksion konkret.

Më shumë se 50 priftërinj po hetohen për bashkëpunim me forcat ruse. Një nga më famëkeqit është At Mykola Yevtushenko, i cili dyshohet se ka bashkëpunuar me rusët gjatë pushtimit të egër 33-ditor të Buçës, duke i bekuar pushtuesit e duke i nxitur famullitë e tij t’i mirëpresin. Përveç përpjekjes për të miratim të mirëfilltë kishtar mbi pushtimin, ai vuri në dukje gjithashtu se vendasit ka më shumë gjasa t'i rezistojnë pushtimit të Bucha-t, qyteti periferik në veriperëndim të Kievit që është bërë simbol i krimeve të luftës.

Në nëntor dhe shtator, bastisjet e policisë në ndërtesat e UOC zbuluan literaturë pro-ruse dhe pasaporta ruse. Në fillim të këtij muaji, udhëheqësi më i lartë fetar i kishës, Metropolitan Pavel, u vu në arrest shtëpie përpara seancave dëgjimore për të vërtetuar nëse ai i ka nxitur ndarjet fetare dhe ka lavdëruar pushtimin rus. Pavel thotë se veprimet kundër tij dhe dëbimi i Lavrës janë të nxitura politikisht.

Një sondazh i kryer në dhjetor nga Instituti Ndërkombëtar i Sociologjisë në Kiev zbuloi se 78 për qind e ukrainasve besojnë se qeveria duhet të ndërhyjë vërtet në aktivitetet e UOC; 54 për qind mendojnë se kisha duhet të ndalohet plotësisht dhe 24 për qind preferojnë një opsion më të butë të kontrollit dhe mbikëqyrjes shtetërore.

Ligjvënësi i opozitës Mykola Knyazhytsky, nga Lviv, thotë se lënia e kishës e paprekur nuk është një opsion. Ai ka sponsorizuar ligjin që synon ndalimin e UOC, por jep mundësinë për të formuar një kishë të re të ndarë qartë nga Kisha Ortodokse Ruse ose t'i bashkohet rivalit të pavarur. "Kjo kishë u krijua nga Rusia," tha ai.

Me shkurtime nga Politico.eu