Si përfundoi dorëshkrimi i Dimrit të Vetmisë së Madhe në duart e Nexhmije Hoxhës?

Gazetat e djeshme kishin lajmin e një padie që Ismail Kadare ka ngritur kundër Nexhmije Hoxhës për shkak të dorëshkrimit të librit ‘Dimri i Vetmisë së Madhe’ që ka qenë për dekada të tëra në duart e vejushës së famshme. Me siguri, teksa keni qenë duke lexuar këtë lajm, ju ka lindur pyetja se “për ç’arsye ky dorëshkrim ka përfunduar tek Nexhmije Hoxha”? Përgjigjen do ta gjeni në të përditshmet e sotme. Në të gjitha. E thotë vetë Kadare në padinë e depozituar. Në vitin 1972, një mbrëmje, në derën e apartamentit të Ismail Kadaresë shfaqet Nexhmije Hoxha. Është një vizitë, së cilës Kadare nuk ia shpjegon kontekstin e rrethanat (afërmendsh, në një padi s’mund të shkruhen gjëra të tilla), por duhet të ketë qenë koha kur marrëdhëniet e ngatërruara të shkrimtarit me regjimin ishin të ngrohta Dhe aty, në bisedë e sipër, e befasuar nga librat e shumtë e nga hapësirat e ngushta të apartamentit, e shoqja e Enver Hoxhës i kërkon Kadaresë që një pjesë librash e dorëshkrimesh mund t’i kalojë në arkivin e Partisë së Punës së Shqipërisë, që ish i sigurtë (gjë më të sigurtë nuk mund të gjeje, në fakt). Kadare thotë se nuk mund t’i thosh ‘jo’ kësaj kërkese a këtij sugjerimi, dhe ka të drejtë. Një ‘jo’ e tij mund të interpretohej në mënyrat më tekanjoze të mundshme.

Të habit fakti se Nexhmije Hoxha, e intervistuar nga gazetat, shprehet se dorëshkrimin e Dimrit të Vetmisë së Madhe mund t’ia marrin me forcë, por ajo nuk ka ndërmend ta dorëzojë, pasi është një dhuratë personale që i është bërë, dhe me këtë lë të kuptohet se ajo ka një version tjetër që shpjegon se si dorëshkrimi i këtij libri që bëri bujë ato kohë përfundoi në duart e saj.

E.G.