Blloku Kulturë

Mes viteve 1890-1978, në Shkollën Rezidenciale Indiane në Kamloops në provincën kanadeze të British Columbia, mijëra fëmijëve indigjenë u mësohej ‘të harronin’. Të ndarë nga familjet e tyre, këta fëmijë detyroheshin të harronin gjuhët e tyre, identitetet dhe kulturat. Përmes ndarjes dhe të harruarit, kolonët dhe mësuesit besonin se jo vetëm po ndihmonin këta fëmijë indigjenë, por edhe vetë kombin. Kanadaja do të përparonte, shpresonin kolonët, nëse fëmijët indigjenë – vendas – do të mund të bëheshin edhe më të ngjashëm me të bardhët.

Një bisedë me historianin e njohur, Thanos Veremis, se si nisi revolucioni grek e deri tek Andrea Papandreu. Botimi i librit kolektiv “1821. Kryengritja e grekëve”, u bë shkas që të takojmë historianin, pedagogun e Universitetit Kapodistrian të Athinës dhe nënkryetarin e ELIAMEP (The Hellenic Foundation for European and Foreign Policy) Thanos Veremis, i cili bashkë me Andonis Klapsis u përkujdes për hartimin e kësaj vepre.

English Heritage (organizata që menaxhon mbi 400 monumente dhe sajte historike në Britani) ka nxjerrë në shitje atë që e quan "gjëja më e mirë që nga buka e prerë" në 13 nga sajtet e saj - akullore me bukë të zezë, frymëzuar nga një recetë gjeorgjiane.

English Heritage nuk është e vetme në përpjekjet e saj për t’u ofruar turistëve ushqime të dikurshme. Në Edinburg, Trusti Kombëtar për Tokën e Gladstone të Skocisë ka një sallon akulloresh që lidhet me bulmetin që prodhohej aty në vitin 1904. Aty gjen akullore të bëra sipas një recete të vitit 1770.

Pjesëza e mëposhtme, shkëputur nga vepra e një autori bashkëkohor grek, vjen si ndihma e duhur për të kuptuar natyrën e debatit aktual mes një pjese të grekëve dhe një pjese të madhe shqiptarësh. 

Në fakt më mirë do duhej ta quanim zënkë, pasi këtu hyn në veprim një garë faktesh nga kronika historike, por jo diskutimi mbi qëllimet e heronjve të cilët kanë mbetur në doganën greko-shqiptare, si apatridë. 

Fragment i shkëputur nga kapitulli i shkruar posaçërisht për botimin në shqip të librit “Gjakim kthimesh, gjakim ikjesh. Ese mbi letërsinë në arrati” të autorit suedez Leandoer, së shpejti nga Shtëpia Botuese "Onufri" në përkthim të Entela Tabakut dhe Shqiptar Osekut. Fragmenti u botua nga e përditshmja suedeze “Svenska Dagbladet”, dt. 19-07-2023.

***-------***

Reagime të zjarrta ka shkaktuar në Francë një shfaqje teatri në Festivalin e Avignon, ku protagoniste ishin vetëm gra me origjinë afrikane. Shfaqja “Carte noire nommée désir” satirizon stereotipet raciste, që lidhen me gratë e zeza në shoqërinë bashkëkohore, shkruan gazeta "Liberation". Ndërkohë, zhurma që ka shkaktuar përmbledh edhe kritika ditirambike, edhe sulme verbale e trupore nga një pjesë e publikut. Pjesa është e afrikano-francezes Rébecca Chaillon, me origjinë nga Martinika, ish - koloni e Francës, e cila sot përbën pjesë e kolonive përtej detit të Francës.

Krishterimi u zhvillua në një botë të vetëdijshme për universin shumështresor dhe hierarkik, i cili mbi të gjitha ishte i animuar. Shumica e banorëve të botës së lashtë e përfytyronin energjinë kozmike si të gjallë, që do të thotë se thelbi i fizikës, spiritualitetit dhe etikës gjendej në një mori qeniesh të ndjeshme mbinatyrore. Midis atyre qenieve kishte demonë që banonin në hapësirën midis tokës dhe Hënës.

“Belga”, sikurse vendasit e quajnë, përbën një lloj institucioni atipik kulturor e argëtues në Bruksel. Gjendet në një ndërtesë Art Deco të 1930-s, ku dikur ndodheshin zyrat qendrore të radiostacionit të parë kombëtar të Belgjikës. Ngrehina mbresëlënëse, ka gjithashtu nofkën “Paquebot” (nga fjala “boat”), sepse i ngjan një anijeje gjigante transoqeanike. Ajo ka qenë e braktisur, derisa u rivitalizua në 2002, vitin e hapjes së Belgës. Ka një hapësirë të jashtme prej 250 m2, ndërsa pjesa e brendshme ruan stilin vintage, ku mbizotëron elementi i drurit partout (kudo). 

Suksesi i madh i "Barbie" dhe "Oppenheimer" i dha industrisë së filmit një adrenaline shumë të nevojshme, duke dëshmuar se ka ende një audiencë të madhe për filmat në kinema. Tani, pyetja që ngrihet është nëse fenomeni kulturor "Barbenheimer" ishte një rast i izoluar apo një shenjë se Hollivudi ka gjetur një rrugë të re drejt suksesit të qëndrueshëm.

Ndër optimistët është regjisori i njohur i "Apocalypse Noë", Francis Ford Copola. Në llogarinë e tij në Instagram, ai iu përgjigj fansave.

“Deutsche Welle” publikonte dje një intervistë me profesorin Stefan Freund, president i Shoqatës Gjermane të Filologëve Klasikë, që flet për nevojën e ruajtjes së latinishtes në kurikulat e shkollave të mesme. Diskutimi ka rëndësinë e vet edhe për një pjesë të shqiptarëve, për shkak të mediokritetit dhe ngushtësisë shpirtërore të atyre që kanë formësuar arsimin shqip.