I duhet historisë aventura erotike e Gramenos? Dhe një pohim për arkivat që 'kanë fakte tronditëse për politikanët e sotëm' (!)

Emisioni i përjavshëm i Sokol Ballës, “Top-Story”, bashkoi sot në mbrëmje në një panel për figurat historike të këtyre 100 viteve  Pëllumb Xhufin, Paskal Milon, Nevila Nikën e Artan Lamen. Mes diskutimeve dhe emrave të shumtë që u përmendën në bisedë, u hap edhe tema e detajeve nga jeta personale e personaliteteve të Shqipërisë pas 1912-s. A luajnë rol detajet private në rolin e tyre publik?

Tha Artan Lame: Hapja e arkivave ka sjellë një problematike të re në historiografinë shqiptare, atë të vlerësimit të shumë detajeve të panevojshme. Përshembull, Mihal Grameno, sipas dokumentave, është zhvendosur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për shkak të një dashurie. Pyetja që duhet shtruar është nëse a ka ndikuar ky detaj në ngjarjet e kohës dhe historinë shqiptare në përgjithësi. Nëse jo, kjo është vetëm një pjesë e gosipit, por pa interes shkencor.

Edhe Pëllumb Xhufi mendon njësoj: Duhet shkuar përtej të fshehtave të jetës personale të personaliteteve tona. Duhet të ngrihemi mbi këtë debat. Nuk ka luajtur rol në sjelljen publike të këtyre personaliteteve. Duhet të shohim pikat e konvergjencës me interes kombëtar.

Paskal Milo (në foto) pasi u shpreh se po ngrihet figura e Zogut dhe po ulet ajo e Ismail Qemalit - ("të krijon përshtypjen sikur ky është viti i Zogut, jo Ismail Qemalit me këto që po bëhen") - tha edhe dicka interesante që lidhet me historinë e pas viteve të komunizmit: "Kur dokumentet të maturohen, dmth kur të plotësohen afatet kohore për hapjen e tyre, do të dalin fakte tronditëse, çudira për aktorët kryesorë politikë të Shqipërisë së pas 1990-ës..." (A.N.)