Mbi problemet e Kokëdhimës me gazetarët dhe shtetin

Dje e përditshmja sportive më e vjetër në vend nuk doli në treg. Me gjasa kriza financiare që ka mbërthyer grupin mediatik të Kokëdhimës po jep shenjat e veta. Edhe pse besoj se ajo do të ridalë sërish në treg, jam i bindur se problemet e mbijetesës nuk do të mbyllen. Kriza financiare ka shkaktuar nga ana tjetër probleme të mprehta me mospagesën e gazetarëve për disa muaj, gjë që i ka vendosur ata në një pozitë shumë të vështirë.

Pashë dje një reagim të Unionit të Gazetarëve Shqiptarë, një organizatë sindikale që mbron të drejtat e gazetarëve përballë punëdhënësve. E drejta e tyre dhe detyrimi ynë për të qenë në krah të gazetarëve në këto ditë të vështira nuk duhet të vihet në diskutim. Shumë reporterë dhe punonjës të administratës së gazetave, përveçse gazetarë, janë prindër, familjarë apo pjesëtarë të familjeve me shumë probleme ekonomike dhe kjo e rëndon situatën e tyre.

Por ajo që dua të theksoj është se jo vetëm sindikata e gazetarëve, por gjithë organizatat e lirisë së shtypit në Shqipëri, kur të ngrenë zërin për çështje të tilla, duhet të prekin thelbin e problemit dhe jo dukjen sipërfaqësore të tij. Kriza shpërtheu në sipërfaqe kur gazetarët ngelën për muaj të tërë pa rroga. Kjo është shfaqja sipërfaqësore e krizës. Thelbi i saj është se mediet e grupi të Kokëdhimës po vuajnë pasojat e një sulmi të lig dhe primitiv të qeverisë mbi medien kritike. Rreth 15 kompani biznesi të Kokëdhimës kanë falimentuar për shkak të gjobave marramendëse dhe sekuestrove të shtetit mbi to. Kryeministri prej vitit 2010 e ka bërë atë objekt të sulmeve verbale dhe financiare, me shpifje nga më monstruozet, duke e përfolur deri dhe halucinacione për raportet e tij me liderin e opozitës. Mjafton të shikoni një seancë parlamentare kur me një çakërdisje të plotë mendore kryeministri flet për një pikturë të Shagallit 250 mijë paund, që Kokëdhima do t’ia dhuronte Ramës për ditëlindje dhe broçkulla të tjera, deri duke përfolur dhe një notere që sipas halucinacionit të tij kishte firmosur marrëveshjen. Pas këtyre sulmeve verbale kanë pasuar sulme të papërfytyrueshme financiare mbi bizneset e tij deri në falimentim të plotë. E gjithë kjo është bërë se gazeta Shekulli ishte një gazetë kritike dhe një zë i besueshëm në qëndrimin përballë qeverisë së Sali Berishës. Koço Kokëdhima mund të ketë plot gjynahe si biznesmen dhe plot vese njerëzore, por ai nuk është ndëshkuar për këto. Është ndëshkuar se ka mbështetur një medie profesionale kritike me qeverinë. Dhe qeveria ka punuar natë e ditë bashkë me medien e saj mercenare të krijojë një situatë kolapsi për të, të cilës duket se po ia arrin.

Për këtë arsye sot askush nuk i ndihmon dot gazetarët e mbetur pa rroga, sidomos duke e kapur këtë çështje thjesht si punë rrogash. Drama e tyre është shumë e fortë dhe njerëzore, por ajo është një dramë që nuk zgjidhet më nga punëdhënësi. Gjendja në të cilën ai ndodhet e bën të papërshtatshëm për të qenë adresa e protestës sot. Shtypi shqiptar është një shtyp jo konkurrent dhe zhvillohet në një mjedis të pandershëm konkurrence dhe ky është problemi real që ka prodhuar Sali Berisha, duke i lënë të gjithë të varur tek ai. Gazeta ime është gazeta më e klikuar online, por siç e shihni nuk ka reklama pasi bizneset shpesh marrin porosi ose shantazhe nëse shfaqen në faqet e gazetës. Gazeta në print po për këtë shkak nuk ka asnjë reklamë dhe mund të jetë e vetmja gazetë në botë e tillë. Përpjekja për të kërkuar donacione nga qytetarët ka një përgjigje të zbehtë dhe për shkak të paranojave që kanë që Sali Berisha kontrollon dhe llogaritë bankare. Ndaj që t’i adresohemi realisht këtij problemi, duhet të themi qartë se qeveria po falimenton medien kritike dhe po lë gazetarët rrugëve. Ky është lajmi real që prodhohet nga kriza e medieve të Kokëdhimës.

Problemi i dytë është se si të zgjidhim pastaj problemin operativ me gazetarët e papaguar dhe ristrukturimin e këtyre mediave. Kjo është një përgjegjësi reale e botuesit. Që të përballojë këtë krizë, ai duhet të bashkëpunojë me gazetarët si partnerë dhe jo si pronarë. Ata duhet të kenë qartë vendin ku punojnë dhe qëndrimin e gazetës. Kur u gjendëm në një situatë të tillë dy vjet më parë, kur Berisha rrethoi me policë zyrat e gazetës dhe mban akoma aty të ndryshkur shtypshkronjën me një vlerë mbi 300 mijë euro, ne u detyruam të riorganizohemi me një trupë shumë të redaktuar gazetarësh me rroga të vogla dhe me përparësi gazetës online, e cila ka më pak shpenzime. Kjo natyrisht është një situatë mbijetese, por nëse do të jesh me këmbë në tokë, këtë situatë mund ta përballosh vetëm me këtë lloj modestie. Premtimet për rroga të majme për të imituar medien qeveritare, luksin e tepruar dhe arrogancën e biznesmenëve shqiptarë, duhen lënë mënjanë nëse flasim për të mbijetuar si medie kritike me Berishën. Ndaj dhe në qëndrimet publike ndaj kësaj krize duhet së pari t’i adresohemi shkakut të saj, që është Sali Berisha, dhe pastaj mënyrës se si duhet t’i mbijetojmë kësaj krize. E trajtuar si një hall gazetarësh të mbetur pa punë, nuk bëjmë asgjë tjetër veçse i bëjmë fresk fitoreve të Berishës kundër medies kritike. Ajo që ai do të bëjë është pikërisht të fusë në kolaps medien kritike me të.

Së fundmi dua të them se këto lloj krizash, sidomos përballjet shkatërruese nga ana financiare me pushtetin, në fund të fundit janë dhe një filtër për të provuar mbijetesën në shtypin shqiptar. Gazetarët ndoshta më të mirë shqiptarë sot gjenden ose pa punë, ose të margjinalizuar nga mediet kryesore dhe po përpiqen të mbijetojnë me projekte të vogla personale. Media online po bëhet ngushëllimi i tyre i fundit, por të mbetur pa pare dhe të shpërndarë ata kam frikë se do ta humbasin dhe këtë ofertë të mrekullueshme të teknologjisë përballë regjimeve të tilla si ky i Tiranës. Disa media të reja online po formojnë personalitetin e tyre. Respublica e Mustafa Nanos po mbijeton dhe po i jep qetësinë e duhur gazetarëve të thonë fjalën e tyre. Tema me shumë vështirësi, por po mbijeton. Shqiptarja.com, edhe pse me më shumë mundësi financiare se ne të tjerët, po ashtu po avancon. Disa site online të reporterëve të rinj si Lajmi i Fundit, Ama News apo NOA, janë aktive. Nuk është koha për tu ankuar si njerëz të ngelur pa punë përballë një regjimi të lig dhe primitiv siç di t’i bëjë Sali Berisha. Është koha që gazetarët, të cilët po e pësojnë prej politikave të tij, të bëhen veç të tjerash qenie aktive dhe t’i kundërvihen shkakut të kësaj krize me fuqinë e tyre, qoftë dhe modeste. Është më mirë të luftojmë kot me të, se sa të rrimë kot duke pritur që ai të mos na marrë inat. Në momentin kur ke vendosur të shkruash një të vërtetë, dijeni se atë njeri e keni armik dhe do tentojë gjithë jetën tu lërë pa punë. Dhe jo vetëm ai.