Investitorët përgaten për kolapsin e euros

Otmar Issing duket paksa i lodhur. Ish-shefi Ekonomik i Bankës Qendrore Evropiane (ECB) është ulur në stol në nje prej dhomave ngjitur me Stock Exchange ne Frankfurt. Ai i ngjan një babai të cilit djali adoleshent i ështe mpleksur me shoqerine e gabuar. Issing fillon të shpjegoje pse të gjithcka shkoi kaq keq me euro-n, pse te gjitha perpjekjet e tanishme për të ruajtur monedhën e përbashkët evropiane kane qene të pasuksesshme dhe janë shkak për tu shqetësuar serjozisht.
Ai e fillon me një anekdotë. "I dashur Otmar, urime për një mision te pamundur." Keshtu perfundonte mesazhi urim qe mori nga Nobelisti dhe ekonomisti Amerikan Milton Friedman, kur Issing u bë anëtar i Bordit Ekzekutiv të BQE. Që ne fillim, Friedman nuk besoi se monedha e re do të mbijetonte. Issing në atë kohë e pa euron thjesht si një "eksperiment", që ishte gjithsesi me vlerë dhe duhej luftuar për të.
Katërmbëdhjetë vjet më vonë, Issing është ende duke luftuar, shumë kohë edhe pasi ka dale në pension. Por tashme ne godinen ngjitur, në seksjonin e këmbimit të aksioneve, si dhe në qendrat tjera financiare në mbarë botën, shumë besojnë se profecia Friedman së shpejti do të përmbushet.
Bankat, investitorët dhe kompanitë po përgatiten për mundësinë e shperberjes se euro-s, gjithashtu janë duke rritur gjasat se pikërisht kjo eshte e pashmangshme.
Ka nje nje ndjenje ankthi e pasuar me zhgenjim, veçanërisht sepse politikanët nuk kanë arritur ti zgjidhin problemet. Përkundër të gjitha përpjekjeve të tyre, situata në Greqi duket e pashpresë. Spanja është në vështirësi te medha dhe, për ti perkeqesuar gjerat, Gjykata Kushtetuese e Gjermanisë do të vendosë në shtator, nëse Mekanizmi Evropian i Stabilitetit (ESM) është në përputhje me kushtetutën gjermane.
Ka një ndjenjë në rritje pakënaqësie në vendet e kreditimit dhe ato huamarrese - dhe ndër vendet që së shpejti mund t'ju bashkohen radhëve të tyre. Politikanët gjermanë si Ministri Financave per Bavarine Markus Söder i cili ka dale hapur për largimin e Greqise nga zona e euros. Ndërkohë lideri i opozitës Gjermanisë qendrës së majtë Social Demokrate (SPD), Sigmar Gabriel, po u kërkon vendeve të euro që të ndajnë përgjegjësinë për borxhet.
Në tregjet financiare, lufta politike mbi mënyrën e duhur për të zgjidhur krizen ka arritur vetem nje gje : Ajo thjesht ka ushqyer frikën e një kolapsi të euros.

Rënie Drastike e Kreditimit Bankar Ndërkufitar

Bankat janë të shqetësuar nga situata. "Bankat dhe kompanitë kanë filluar financimet e operacioneve te tyre në nivel lokal", thotë Thomas Mayer i cili deri kohët e fundit ka qenë nje nga ekonomistet kryesore në Deutsche Bank, e cila ka kohe qe së bashku me institucionet te tjera financiare,eshte duke i reduktuar rreziqet e saj në vendet në krizë. Rrjedhja e parave jashtë kufijve ka shteruar për shkak se bankat kanë frikë nga rreziku i humbjes se kapitalit.
Sipas Bankës Qendrore Evropiane, kreditimi bankar ndër-kufitar brenda euro-zonës ka pesuar një rënie drastike, veçanërisht pas verës se vitit 2011. Në qershor, këto transaksione ndërbankare arriten nivelin e tyre më të ulët që nga fillimi i krizës financiare në vitin 2007.
Qe te mund te mbledhin kredite e tyre per kompanitë dhe institucionet financiare në vendet e tjera evropiane, bankat janë edhe ashpërsuar lidhjet me degët e tyre jashtë vendit. Bankat gjermane si Commerzbank dhe Deutsche Bank duket se kane preferuar ti lene degët e tyre në Spanjë dhe Itali nën meshiren e fondeve te BQE, në vend qe ti financojnë ato vetë. Në të njëjtën kohë, këto banka janë duke grumbulluar rezerva te kapitalit të tepërt në bankën qendrore. Ato janë duke u përgatitur për eventualitet qe vendet e Evropes Jugore do të rivendosin monedhat e tyre kombëtare dhe duke i zhvlerësuar ato në mënyrë drastike.
"Edhe vëzhguesit nuk deshirojne qe bankat të marrin rreziqe ndër-kufitare, ndonëse kjo, në mënyrë absurde shkon në kundërshtim me konceptin e bashkimit monetar", thotë Mayer.
Që ne kulmin e krizës financiare në vitin 2008, Komisioni i BE-se i ka berë presion sistematik bankave evropiane për të zvogëluar biznesin e tyre, kryesisht jashtë vendit, një përpjekje kjo për të forcuar bazën e tyre të kapitalit. Për më tepër, vëzhguesit kanë futur kufizime të rrepta mbi rrjedhjen e parave në kuadër të institucioneve financiare. Rregullatorët kërkojne që bankat të mund te financojne veten në menyre te pavarur. Për shembull, Autoriteti Federal Mbikëqyres Financiar i Gjermanisë (BaFin) insiston se HypoVereinsbank mban kapitalin brenda në Gjermani. Ne nje kohe kur banka mëmë, UniCredit në Milano, kërkon qe nje teprice e caktuar kapitali të transferohen nga filiali gjerman në Itali, atehere BaFin ndërhyn dhe e bllokon kete kerkese.

Pika kulmuese

UniCredit është një shembull ideal se si bankat në Evropë përsëri po rrotullojne akrepat e ores se prapthi : banka, e cila gjithmonë deklaronte veten me krenari si një institucion pan-evropian, tani jep liri të shumta filialeve të saj në rajon, duke përfituar më pak nga përparësitë aktuale të një banke evropiane. Menaxherët e rangut të lartë bankave e pranojne se, në qoftë se do te kene një shtytje , kjo do të bëjë të mundur shitjen e shpejte pjesë-pjese të grupit financiar.
Në fakt, bankierët janë duke skicuar nyjet e dobeta në hartën evropiane. "Që kur kapitali privat nuk po qarkullon me neper tregje, janë rritur në shkeljet nga bankierët qendrorë ", shpjegon Mayer. Ekonomisti vazhdon të shpjegojë se rreziku i shperberjes do te transferohet tek taksapaguesit. "Per nje perjudhe afat të gjatë, bashkimi monetar nuk mund të mbahet pa investitorët privatë," argumenton ai, "sepse kjo vetëm do të mbante artificialisht gjallë."
Frika e një kolapsi nuk është e kufizuar për bankat. Ne fillim të javës së kaluar, kompania Shell tronditi tregjet. "Ka pasur një ndryshim në gatishmërinë tonë për të marrë parasysh rrezikun e kredisë në Evropë," tha CFO Simon Henry.
Ai tha se gjigandi naftës, i cili ka rezerva cash të mbi 17miljarde USD (13.8miljarde euro), do të preferonte ti investojë këto para në bono të qeverisë amerikane dhe ti depozitojë ato në SHBA, ku llogaritë bankare nuk kane rrezikshmerine e atyre në Evropë. "Shumë kompani tani janë duke marrë rrugën per tregun e SHBA. Ky emigrim fondesh dhe investimesh drejt SHBA i cili u shendrrua ne nje ritual një vit më parë:Kompanite nuk janë më të gatshme për të depozituar rezervat e tyre në bankat evropiane," thotë Uwe BURKERT, kreu i analizave të kredisë në Landesbank Baden-Württemberg, një banke rajonale në pronësi publike me baze në shtetin jugor gjerman të Baden-Württemberg.
Nje grup investitorëvesh anonime, duke filluar nga investitorët e vegjel gjermanë, kompanitë e sigurimeve dhe Hedge Founds amerikane, jane në kërkim të mënyrave për tu mbrojtur nga shpërberja e monedhës - ose edhe për të përfituar prej saj. Kjo është pasqyruar në rrjedhat e kapitalit midis Evropës jugore dhe asaj veriore, rritja e shpejtë çmimeve te pasurive të patundshme në Gjermani dhe normave zero e interesit për bonot gjermane sovrane.

"Eksperimenti Euro shihet gjithnjë si një dështim"

Një person që ka pritur per nje kohe te gjatë shperberjen e euro-s është Philipp Vorndran, 50, strateg kryesor në Flossbach Von Storch, një kompani që merret në menaxhimin e pasurive. Mustaqet e Vorndran mund të jetë disi demode dhe jashte kohe, por pikëpamjet e tij nuk janë te tilla. "Në tregjet financiare, eksperimenti euro shihet gjithnjë e më shumë si një dështim", thotë strategu i investimeve. Vorndran dikur ish student i vete arkitektit te euro-s, Issing, i cili tani ndan skepticizmin e tij. Për tre vitet e fundit, Vorndran është duke përgatitur klientët e tij për ndryshime të mëdha në përbërjen e bashkimit monetar.
Ata tani janë investuar paratë e tyre kryesisht në pasuri të prekshme si pasuri të patundshme. Tubimi i marketeve gjate javëve të fundit mund të shpjegoje fare qarte këtë rrjedhje të kapitalit në pasuritë e paluajtshme. Pas një rënie të drastike per nje kohe te gjate në numrin e investitorëve privatë, Instituti Gjerman i Enquities (DAI) ka regjistruar një rritje të ndjeshme të numrit të aksionerëve në Gjermani.
Shumat e veçanërisht të mëdha të kapitalit kanë vërshuar kohët e fundit në bono sovrane gjermane, edhe pse me periudha të shkurtra maturimi, ato tashme nuk prodhojne asnjë lloj interesi . "Normat e ulëta të interesit për obligacionet e qeverisë gjermane pasqyrojne frikën se euro do te shperbehet", thotë eksperti inormës së interesit Burkert. Investitorët janë në kërkim te një strehë të sigurt. "Në të njëjtën kohë, ata janë duke spekulluar se këto bono do të fitonin vlerë vetem nëse euro ishte larg rrezikut te shperberjes(i cili eshte teper i larte tashme)
Opsioni më radikal për të mbrojtur veten kundër shperberjes së euros është tërheqja e plote nga zona e monetare. Trendi i tanishëm nuk eshte larg emigrimit në shkallë të gjerë të kapitalit nga zona e euros. Në muajin maj, (BQE nuk ka publikuar ende shifrat më aktuale) Nga statistikat e meparshme ne fakt më shumë investime të drejtpërdrejta dhe bonde të investimesh u thithen në Evropë se sa rodhen jashtë. Megjithatë, kjo ra larg planeve te balancimit të kapitalit larguar gjatë tremujorëve të dimrit, të cilat arritën në mbi 140 miljarde Euro te rrjedhura.
Kursi i këmbimit të euros reflekton pjesërisht shqetësimet e akumuluara te investitorët në lidhje me monedhën. Deri tani, humbjet kanë mbetur brenda kufijve. Por shpjegimi për këtë nuk te ngushëllon shumë: alternative kryesore, dollari amerikan, duket relativisht jo terheqes për investitorët e mëdhenj nga Azia dhe rajonet e tjera. "Çdo njeri është në kërkim të te keqes me te vogël midis dy të këqijave", thotë një bankier investimi ne Frankfurt, pasi ai përmbledh situatën. Megjithatë, ka nje skepticizëm në rritje në lidhje me euro, kjo nuk eshte e pakte, sepse, në kontrast me Amerikën dhe Azine, Evropa po shkon drejt një recesioni. Mayer, ish-ekonomist në Deutsche Bank, thotë se ai pret që kurset e këmbimit së shpejti të bien nën 1,20 dollarë.
"Ne vërejmë se është duke u bërë gjithnjë e më e vështirë për t'ju shitur aziatikëve dhe amerikanëve investimet në Evropë", thotë menaxher i asseteve Vorndran, edhe pse SHBA, Japonia dhe Britania e Madhe kanë probleme masive borxhit dhe "janë të gjitha të shtrirë në te njëjtë repart e spitalor me Eurozonen" shpjegon ai. "Por per ata eshte me e sigurte për të investuar në një valutë të dobët se sa në një strukturë e cilia është në rrezik."

Gurutë e Hedge Fund-s, Thumbs Down per euro

Në të vërtetë, investitorët janë gjithnjë duke spekulluar direkt kundrejt euros. Shuma e basteve financiare te hapura ndaj monedhës së përbashkët - te njohura si pozicionim i shkurtër - jane rritur me shpejtësi gjatë 12 muajve të fundit. Kur ECB Presidenti Mario Draghi u shpreh tre javë më parë se nuk bastet dhe spekulimet kundrejt euros ishin te kota dhe te pafrytshme, kjo ne anen tjeter shtoi ankthing ne kampin luftarak anti-euro.
Një prej këtyre luftëtarëve është John Paulson.Menaxheri i Hedge Fund i cili bëri dikur miliarda nga bastet gjatë kolapsit të tregut amerikan të pasurive të patundshme. Nuk është çudi që ne boten financiare beri buje njoftimi kur Paulson (i cili tani është përbuzur gjerësisht në Amerikë si një spekulator i krizave) se në pranverë ai do të vinte bast për shpërberjen e euros.
Paulson nuk është i vetmi. Investitori "legjende" George Soros, i cili nuk i menaxhon personalisht Fondet e tij Quantum, tha në një intervistë në muajin prill se - nëse ato ishin ende aktive - ai do të vinte bast kundër euros në qoftë se politikanët e Evropës nuk do te mund arrinin të miratonin një kurs të ri. Lufta e investitoreve kundër monedhës së përbashkët është veçanërisht delikate, sepse ajo është nxitur më tepër nga investitorë të mëdhenj brenda zonës e euros. Kompanite gjermane te sigurimit dhe menaxherët e sigurmeve familjare thuhet se kanë investuar me Paulson dhe fonde të tjera gardh. "Ata po sharrojne gjymtyrët ne te cilat jane ulur", thotë një i burim i brendshëm.
Deri tani, asnje bast nga Hedge Funds nuk eshte paguar, dhe Paulson kohët e fundit ka pësuar humbje të mëdha.
Por ndeshja finale ka ende kohe për t'u luajtur.

Perkthyer nga Spiegel Online