Një polemikë për Gjonmarkajt...

Para disa ditëve Agron Gjekmarkaj, publikonte në gazetën “Panorama” një shkrim që merrte shkas nga vdekja e pinjollit të fundit të familjes së Gjonmarkajve në Mirditë. “Jam i bindur që shqiptarët sa herë kanë nevojë të mburren për ndonjë gjë të mirë në histori, duhet të trokasin në dyert e Gjomarkajve dhe t’iu kërkojnë leje për të përdorur emrin e tyre”, e përmbyllte Gjekmarkaj refleksionin e vet “ndershmërisht subjektiv”. “ResPublica” e ka riprodhuar të plotë këtë shkrim, por këtu po shkëpusim një fragment: “Gjomarkajt janë e vetmja familje që mund të konsiderohet, pa ndoshta e sikur, nobilta (fisnikeri) shqiptare. Familje të mëdha ka patur edhe të tjera, të cilat deri pak para 28 Nëntorit 1912 mjaft syresh thonin “hamdyrylah jam turk” me gojë e shkrim si testament flirtimi”(http://respublica.al/opinion/2015/01/28/familja-kryesore-e-s...). Ardian Vehbiu ka reaguar ndaj shkrimit në blogun e vet “Peizazhe të Fjalës”, duke konstatuar në këtë ekzaltim të Gjonmarkajve nga Gjekmarkaj, edhe disa të probleme të natyrës historike. Vehbiu rendit tre diskurse që shtjellohen kur flitet për Gjonmarkajt: së pari është ai që i sheh ata si viktima të komunizmit, së dyti është ai që i sheh ata në kontekstin e luftës dhe në marrëdhënie me Frontin Nacional Çlirimtar dhe së treti është statusi i kësaj familjeje në historinë e Mirditës, Shqipërisë dhe në përpjekjet për pavarësi. “...Kapidanët e Mirditës... nga një anë luftuan për t’ia ruajtur një mëvetësi krahinës prej Portës së Lartë, por e siguruan këtë shpesh duke u detyruar të bëhen pjesë dhe vegël e pushtetit të Sulltanit; luftuan për Mirditën e tyre, por e bënë këtë ndonjëherë edhe duke shpërfillur që Mirdita ishte pjesë e Shqipërisë; udhëhoqën çeta luftëtarësh të zotët dhe trima, por jo rrallë këta u përgjakën për lavdinë osmane, madje edhe në përpjekje me bashkëkombasit e tyre (Suli më vjen në mendje dhe Marko Boçari). Shkurt: Kapedanët nuk i nxjerrim dot as i kuptojmë dot jashtë kontekstit osman; sepse Mirdita, me gjithë statusin e saj të posaçëm që gëzonte brenda Perandorisë dhe kanunin e Lekës dhe të tjera karakteristika shpesh specifike, ishte në fakt krahinë tipike e Perandorisë Osmane”, shkruan Vehbiu që nënvizon edhe se kur vjen puna për “pastërtinë katolike” të Gjonmarkajve, duhet patur parasysh se “Kapidanit Porta e Lartë i jepte gradën e pashës dhe këtij i lejohej martesa me një grua nga familje të parisë myslimane”(http://peizazhe.com/2015/01/28/fshij-e-shkruaj/).
s.z