zgjedhjet 2017

Blerja e votës dhe kërcëni mi i votuesve konsiderohen nga vëzhguesit ndërkombëtarë si disa prej manipulimeve më të vështira për t’u identifikuar dhe faktuar. Pavarësisht kësaj, vëzhguesit ndërkombëtarë të zgjedhjeve të 25 qershorit 2017 kanë pohuar se ka pasur blerje të votës dhe  kërcënim të votuesve në të gjithë vendin.

Në analizën e sistemit zgjedhor aktual do të paraqitet  shkalla e deformimit të vullnetit të zgjedhësve që është shkaktuar (dhe mund të shkaktohet) nga metodat e proporcionalit në  konfiguracionin e tyre brenda sistemit  zgjedhor, i cili u aplikua në tre zgjedhjet e fundit  parlamentare.

1. Metodat e proporcionalit

Gjithçka ndodhi në zgjedhjet e 2017-s u testua në zgjedhjet e pjesshme për kryetar Bashkie në Dibër, me të vetmin ndryshim që PS nxori mësimet nga ky “test”, duke marrë të gjitha masat për ta sofistikuar dhe maskuar të njëjtin skenar që u aplikua në shkallë kombëtare, veçanërisht për ta bërë të pakapshëm për vëzhguesit ndërkombëtarë. Madje, skema e “ministrave teknikë”, pavarësisht angazhimit maksimal të individëve të vetmuar ministra, shërbeu si një alibi e plotë maskimi.

Tashmë është e qartë që PS-ja dhe Edi Rama janë fitues të zgjedhjeve me një pjesëmarrje nga më të ulëtat në historinë e pluralizmit. Por ky nuk është më lajm. Shqiptarët që votuan e dhanë votën për atë parti që kanë zakon ta votojnë që nga 1946 për arsye që mund të hulumtohen vetëm në dhomën e rrëfimit të priftit. Sot lajm është se çfarë do të bëjë PD-ja, kjo krijesë e shkalafitur elektorale e cila mori grushtin e rëndë që nisi në marrëveshjen e 18 majit. Edi Rama ka folur shpesh në fushatë për bashkëqeverisje, se ai do të ketë kontakte me demokratët për hir të reformave.

Zgjedhja e Trump si president i Shteteteve të Bashkura u cilësua si surprizë duke qenë se sondazhet parashikonin një humbje të tij. Megjithatë, atë që sondazhet nuk arritën të parashikonin, në fakt e kishin parashikuar big data.

Atmosfera politike në prag të zgjedhjeve është tendosur mjaft nga partitë kryesore, në funksion të maksimizimit të numrit të votave të tyre. Krijohet përshtypja që faktori LSI ka filluar të bëhet rival  preokupues për PS -PD dhe po e humbet atë pozicion të favorshëm stabiliteti që kishte deri tani. Me  fjalë të tjera, ka dalë në fushëbetejë dhe po lufton pa favorizime me rivalët e vet. Por, a do të ketë fuqi  imponuese pas zgjedhjeve?

Të  bësh një parashikim për rezultatin e këtyre zgjedhjeve, duke u bazuar në rezultatet e zgjedhjeve të  mëparshme, është diçka që nuk mund të bëhet me saktësi,  sepse mundësia që gabimi  të  jetë i madh, nuk është e vogël.  Kjo, nga mungesa e konsistencës dhe nga kaosi statistikor që vërehet nga tabelat e  rezultateve. Gjithashtu edhe sondazhet mund të jenë problematike,  përsa i takon gabimit që mund të  shfaqet. Kështu p.sh kemi fenomene si:

Tashmë është fakt i njohur botërisht:  institucionet kryesore amerikane nuk kanë arritur të garantojnë një proces të besueshëm zgjedhor. Skandali i e-maileve të Hillary Clinton, përpjekja për ta mbuluar atë, kundërveprimi i demokratëve dhe krahut ekzekutiv në Shtëpinë e Bardhë për të mbuluar këtë dështim me alibinë ruse, konstituojnë thyerje të mëdha në sistem. Disa media dhe zëra autoritarë arritën deri aty sa të vinin në diskutim vlerën e Kolegjit Elektoral e ndërkohë që beteja e inatit vazhdon, Donald Trump duket se nuk sfidohet më në rrugën e tij për t’u zgjedhir President.