toka

Toka po ngadalëson shpejtësinë e rrotullimit rreth aksit të vet duke bërë ditët më të gjata. Në dekadat e fundit ishte vënë re një përshpejtim dhe për pasojë shkurtim i ditëve duke arritur rekordin në qershor të këtij vit me ditën më të shkurtër në gjysmë shekulli. Por që nga viti 2020 ritmi i pëshpejtimit është përmbysur dhe ka kaluar drejt ngadalësimit, një konstatim ky i bërë nga disa matje. Shkencëtarët nuk dinë arsyen e këtij ndryshimi që ka ndikime sidomos mbi tekologjitë modern që dominojnë jetën tonë.

Disa shkencëtarë në universitetin e Rochester sugjerojnë se shpërthimi i jetës në periudhën Kambrike lidhet me fushën magnetike të Tokës.

Fusha magnetike e Tokës gjenerohet nga rrotullimi i hekurit në bërthamën e jashtme. Përpara shpërthimit kambrik, bërthama ishte tërësisht e shkrirë dhe aftësia e saj për të gjeneruar fushë magnetike po kolapsonte

shprehet John Tarduno, professor i gjeofizikës.

Shkencëtarët kanë për herë të parë detaje konkrete të ditës së fundit të dinosaurëve, para rënies së asteroidit që do të shënonte fundin e tyre si specie. Fosili i një kafshe që ata besojnë se ishte viktimë e impaktit është zbuluar së fundmi. Këmba e ruajtur në mënyrë të përkryer ka mbetje të lëkurës së kafshës dhe daton pikërisht 66 milionë vjet më parë, kur asnjë asteroid goditi Tokën.

Gjymtyra është vetëm një nga një seri gjetjesh që dalën në dritë nga zona fosile Tanis në Dakotën e Veriut.

Shkencëtarët ka një shpjegim të ri për atë që gjeneroi jetën në Tokë. Sipas një studimi të ri, era diellore mund të jetë një nga forcat përgjegjëse që ka bërë të mundur sigurimin e molekulave të ujit, të nevojshme për të krijuar oqeanet, lumenjtë dhe liqenet e Tokës.

Luke Daly, lektor i Gjeoshkencës Planetare në Universitetin e Glasgow, doli në këtë përfundim, i cili është botuar në Nature Astronomy. Sipas Daly, era diellore luajti një rol vendimtar në sjelljen e molekulave të mjaftueshme të ujit në planetin tonë.

Çfarë do të linte mbrapa njerëzimi nëse zhduket? Copëza qytetesh? Apo Statujën e Lirisë, si te “Planeti i Majmunëve”?

Një ekip studiuesish ka menduar për këtë. Një kuti e stërmadhe dhe e pashkatërrueshme që do të regjistrojë të dhëna shkencore, që do t’u bënin të qartë qytetërimeve pasuese arsyet e kolapsit të njerëzimit.

Mijëra shkencëtarë përsërisin apelin për veprime urgjente për të trajtuar emergjencat klimatike, duke paralajmëruar se disa pika kthese tani janë të pashmangshme. Studiuesit, pjesë e një grupi prej më shumë se 14 000 shkencëtarësh që kanë nënshkruar një iniciativë për shpalljen e një emergjence klimatike në mbarë botën, shprehen në një artikull të botuar në revistën “BioScience” se qeveritë kanë dështuar në mënyrë të vazhdueshme në adresimin e "mbishfrytëzimit të Tokës", të cilën at

Ngrohja globale ka sjellë një pasojë që deri tani nuk dihej: zhvendosjen e boshtit përgjatë të cilit rrotullohet Toka. Studimet e kryera së fundmi tregojnë se ky proces ka nisur që nga vitet 1990 dhe është tregues i ndikimit të thellë që njerëzit kanë në planet.

Polet gjeografike të veriut dhe jugut të planetit janë pika ku boshti i tij i rrotullimit kryqëzon sipërfaqen, por ato nuk janë fikse. Ndryshimet në mënyrën e shpërndarjes së masës së Tokës rreth planetit bëjnë që boshti, dhe për këtë arsye edhe polet, të lëvizin.

Është 635 milionë vjet e vjetër dhe i ngjan një kërpudhe. Fosili më i vjetër i një organizmi tokësor i përket kohës para shfaqjes së dinosaurve. Një studim i publikuar në revistën “Nature Communications” reflekton punën e bërë nga studiuesit e American Tech College of Science, e koordinuar nga Shuhai Xiao, së bashku me Akademinë Kineze të Shkencave, Universitetin Guizhou të Kinës dhe Universitetin Amerikan të Cincinnati-t.

Në 12 000 vitet e fundit, Toka nuk ka qenë kurrë aq e nxehtë sa tani. Gjatë kësaj kohe, temperaturat janë rritur pa luhatje, ndryshe nga hipotezat e deritanishme. Kjo është vërtetuar nga studimi i fosileve detare, i analizuar nga një ekip kërkimor ndërkombëtar i udhëhequr nga Universiteti Rutgers i ShBA.