shahu

…Shahu është bërë sot një lloj strehe. Një hapësirë e të kuptuarit që qeveriset nga disa lloje të thjeshta rregullash dhe paramterash hapësinorë – dy anë, 32 gurë, 64 kuti dhe vetëm 10^120 lëvizje të mundshme.

Wilson Center shkuante pak ditë më parë për një episod interesant të Luftës së Ftohtë që lidhet me sportin e shahut. Në arkivat ruse të Historisë Bashkëkohore gjendet një material që sipas kërkuesit Vassily Klimentov dëshmon një përpjekje për të organizuar një lojë shahu mes Bobby Fisher dhe të Anatoly Karpov, kampioni sovjetik i kohës.

Shahu ka një histori të gjatë që shtrihet në mijëvjeçarë. Ndërsa rregullat kanë evoluar gradualisht gjatë 1500 viteve të fundit, ndryshimi i fundit i madh që u është bërë atyre daton afërsisht në vitin 1860.

Në vitin 1924, sheshi kryesor i Leningradit të atëhershëm u kthye në një fushë gjigante shahu dhe mblodhi mijëra njerëz që ndoqën për herë të parë një lojë tërësisht të pazakontë. Në Rusi, shahu ka qenë gjithmonë lojë popullore. Në kohën e Bashkimit Sovjetik, shahu luhej në çdo shkollë.

 Agjencia ruse e lajmeve, Sputnik, e njohur si zëdhënëse e politikave të Kremlinit, i ka lënë një vend në faqen e saj qëndrimeve të një ish-oficeri të Mossadit, ekspert i çështjeve iraniane, Eliezer Tsafrir, dikur shef i stacionit iranian të shërbimit izraelit. 

Në përfundim të takimikt të dhjetë i Këshillit të Stabilizimit dhe Asocimit, Shqipëria ka marrë në dorë të njëtat detyra nga BE, duke qenë e destinuar të zgjidhë vetë shahun politik që ka krijuar brenda vendit, me disa çështja ku nevojitet konsensusi i opozitës.  

Gary Kasparov nuk pi çaj me të huajt. Nuk bëhet fjalë për ndonjë zakon që e ka trashëguar nga mosha e adoleshencës, por e di shumë mirë se çfarë po ndodh kohët e fundit me bashkatdhetarët e tij që janë kundër Putinit. Si në rastin e fundit të Sergei Skripal, apo Aleksander Litvinenkos, i cili u helmua në vitin 2006, me polonium. Por kjo nuk e pengon të flasë për "diktatorin Putin". Një pozicionim që e detyroi të emigrojë në Nju Jork, ku jeton prej vitit 2013.

Zbulimi në Iran i një trupi të mumifikuar afër ish-mauzoleumit mbretëror ka ngritur dyshimet për gjetjen e kadavrës së ish-Shahut Reza Pahlavi, themelues i dinastisë Pahlavi. Mediat citojnë Hassan Khalilabadi, kryetar i Këshillit të Qytetit në Teheran i cili ka ngritur hipotezën se mund të jetë fjala për trupin e Shahut të dikurshëm të Iranit. Trupi u zbulua gjatë punimeve për ndërtimin e një faltoreje Shiite në Teheran.

Reza Pahlavi vdiq në ekzil dhe djali i tij, Mohammad Reza Shah erdhi në pushtet deri në vitin 1979.