milazim krasniqi

Kanë kaluar 30 vjet nga hera e fundit kur kam udhëtuar me tren nëpër Serbi. Hera e fundit që kam udhëtuar me tren nëpër Serbi ka qenë në shtator të 1989-tës, kur po shkonim me Ibrahim Rugovën në mbledhjen e Lidhjes së Shkrimtarëve të Jugosllavisë në Zagreb dhe në shënimin e 600-vjetorit të Ivan Gunduliqit. Ndërkaq, hera e parë që kam udhëtuar me tren nëpër Serbi ka qenë në vitin 1969, kur si nxënës që po mbaronim klasën e tetë, na patën dërguar në ekskursion në Beograd, në Suboticë dhe liqenin Paliqit, ku gati pata humbur jetën nga një rrëzim aksidental.

Deklarimet dhe diskutimet lidhur me të ashtuquajturën “marrëveshje finale” ndërmjet Serbisë e Kosovës tashmë kanë arritur vlera inflatore, gati të ngjashme me ish dinarin jugosllav në fundin e viteve e nëntëdhjeta. Nuk ka ditë që nuk flasin nga disa zyrtarë të Serbisë e të Kosovës për këtë temë, sikundër që nuk ka ditë që nuk flasin edhe nga disa ambasadorë, ministra, parlamentarë, kongresmenë e gazetarë të shteteve të Bashkimit Evropian, të SHBA-ve e të Rusisë.

Vuçiqi si kampion i llomotitjeve

Gjatë muajit dhjetor 2018 ka pasur disa zhvillime që e kanë bërë më të theksuar qëndrimin e Uashingtonit në favor të Kosovës dhe qëndrimin përjashtues të Brukselit ndaj saj. Kjo u pa që nga gjestet simbolike e deri te qëndrimet politike. Fjala vjen, në ceremoninë e varrimit të ish presidentit amerikan, Xhorxh Bush (Plaku), presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, iu rezervua një vend shumë i favorshëm, duke e vënë në plan më vizibil, në krahasim edhe me disa liderë botërorë.

Pse rikthehen krizat në Ballkan, madje edhe kur duket se janë fashitur ose edhe zgjidhur? Kjo pyetje e thjeshtë nuk mund të ketë përgjigje të lehtë, sepse shkaqet për riciklimin e krizave janë të shumta dhe nuk e kanë një emërtues të përbashkët. Disa shkaqe janë historike, disa gjeokulturore, disa gjeopolitike, disa fetare, disa absurditete brendaballkanike…

Dimensioni historik i krizave

Nëse bën të thuhet fjala e fundit si e para, atëherë mund të thuhet se shqiptarët si komb nuk kanë të ardhme të mirë. Natyrisht, duke shtuar menjëherë edhe këtë pjesë të mendimit: me këto mend që i kanë! Pra, me këto mend, me të cilat udhëhiqemi sot, ne shqiptarët të ardhmen nuk e kemi aspak të sigurt. (Meqë çdo hipotezë kërkon argumentim, që të shndërrohet në tezë, në vazhdim do të bëj përpjekje që të sjellë disa argumente për këtë hipotezë realiste, por që tingëllon si skepticiste e pesimiste.)

Vizita e Vuçiqit në Rusi kaloi, dilemat mbeten, pasojat do të fillojnë të shihen në javët në vazhdim, kur do të fillojnë të zbatohen urdhërat e Putinit. Mbase urdhërat mund të bëhen më të qarta gjatë vizitës së Putinit në Beograd, që pritet të zhvillohet gjatë nëntorit të këtij viti. Por, edhe para asaj vizite, mund të fillojë një ofensivë e re serbomadhe kundër Kosovës, sepse ajo tashmë është akorduar në Moskë.

E ardhmja e Kosovës është pezull, sepse ajo vazhdon të pehatet ndërmjet kërcënimit gjenocidal pansllavist, në njërën anë, dhe kërcënimit islamofobik perëndimor, në anën tjetër. Ky është fati ters i këtij vendi të vogël, të varfër, të izoluar e të papranuar, i cili mbahet në këso gjendjeje për shkak synimeve revanshiste të koalicionit pansllavist (Rusisë e Serbisë) dhe projekteve konvertuese-prozelituese të Perëndimit.

“Në njërën anë shungullon nga deti/Në tjetrën ulërin nga mali.” Me këto dy vargje fillon poezia “Monedha e Gentit” (1985), nga e cila më vonë lindi edhe drama me të njëjtin titull e me të njëjtën ide, atë të dilemës që mund të jetë edhe fatale, kur duhet të zgjedhësh ndërmjet dy rreziqeve. Sigurisht që nuk është e zakonshme që një analizë raportesh ndërmjet kombesh e shtetesh të fillohet me projeksione poetike, por kur gjërat janë të ngatërruara, ia vlen të tentohet që të ftohet në ndihmë të përkohshme edhe abstraksioni poetik. Kështu do të bëj kësaj radhe.

Justin McCarthy, “Vdekje dhe dëbim-Spastrimi etnik i myslimanëve osmanë, 1821-1922”, ALSAR, Tiranë, 2015