investimet

Dy përfaqësues të Shoqatës Gjermane të Industrisë dhe Tregëtisë në Shqipëri, Rolf Castro-Vasquez, president dhe Alexander Zsolnai, zëvendëspresident dhe Përgjegjës Thesari, kanë dhënë një intervistë për revistën ekonomike “Monitor” në të cilën japin disa mendime për klimën e biznesit në Shqipëri. Është folur gjatë për investimet e huaja direkte dhe qeveria është përpjekur të japë idenë se ato mungojnë sepse nuk ka treg pune dhe krah pune të kualifikuar. Për dy përfaqësuesit gjermanë ka edhe arsye të tjera: “Qeveria ka bërë përpjekje për të tërhequr Investime të Huaja Direkte.

Rritja e pritshme për vitin 2016, sipas organizatave ndërkombëtare nuk do të jetë 3.4% siç pretendon qeveria, por 2.3-2.5%. Këtë thotë Presidenti i Shoqatës së Investitorëve të Huaj të Shqipërisë, Silvio Pedrazzi, i cili përmes një interviste të publikuar nga “Monitor” apelon edhe realizimin e reformave, për kalimin drejt një ekonomie që edhe eksporton.

Më poshtë intervista:

Cilat janë pritshmëritë tuaja për rritjen ekonomike në 2016 në Shqipëri? Cilat janë mundësitë dhe rreziqet?

Në 25 vjet, ekonomia shqiptare ka mbetur si ai i sëmuri që nuk mund të ecë pa ndihmën e patericave, ose përndryshe rrezikon të rrëzohet. Në gjysmën e parë të tranzicionit u mbajt nga remitancat, konsumi, hyrjet e valutës në rrugë formale e informale, rritja e shpejtë e bizneseve nga hiçi, ndërtimet që dalëngadalë i zunë frymën vendit. Dhe ia doli të rritej me deri 8% deri në 2008-n. Më pas, duke mos arritur të gjejë serumin e duhur, i sëmuri u rëndua edhe më shumë. Ilaçet nga jashtë u pakësuan, të brendshmet ishin të skaduara dhe shpesh bënin efektin e kundërt, duke përkeqësuar shëndetin.

Qeveria shqiptare ka vendosur që të hapë një dritare të re për investime në ortakëri me partnerë privatë në gjashtë sektorë strategjikë. Ligji për investimet strategjike rregullon kushtet juridike dhe përcakton kriteret për t’u cilësuar investim strategjik ku përfshihen sektorë si  energjeia - minera,  transporti, bujqësia, turizmi, zonat e teknologjisë dhe zhvillimit, si dhe zonat me përparësi zhvillimin ekonomik.

59 miliardë lekë ka përcaktuar qeveria shqiptare këtë vit si fond investimesh i cili rezulton të jetë më i vogli që nga viti 2007. Shifra në fjalë pasqyron dështim të hapur në politikat fiskale të vitit që po lëmë pas, i cili u karakterizua nga ndërhyrjet represive të shtetit dhe nga shtrëngimet e mëdha në funskion të mbledhjes së të ardhurave. Për opozitën projektbuxheti 2016 e shton barrën fiskale por pa sjellë me vete rritje të investimeve dhe cilësi shërbimesh. Mund të pyetet për çfarë shërben kjo politikë fiskale dhe ku shkojnë paratë që u merren shqiptarëve?

Kina ka disa vite që kërkon të rrisë prezencën e vet ekonomike në Europën Qendrore dhe Lindore. Një rajon, pjesë të të cilit janë jashtë Bashkimit Europian, me mundësi shfrytëzimi tregu dhe investimeshe serioze. Në këtë kuadër hyn deri diku edhe Shqipërië, një vend me treg të vogël por që vuan për investime të huaja serioze. Kina nga ana e vet ka bërë të qartë se qasja e saj ekonomike kushtëzohet nga axhenda politike dhe kjo është institucionalizuar me Samitin 16+1, Kinë-Europë Qendrore dhe Lindore.

Flitet prej vitesh për investime të huaja direkte, për investime serioze që mungojnë. Italianë, gjermanë, austriakë, grekë, e së fundmi kinezë dhe turq, kanë kaluar nga Shqipëria për të parë mundësinë e investimeve, por ende asgjë e hajrit nuk duket. Çfarë i mban larg të gjithë? Përgjigja është: politika. Një episod sesi politika shqiptare ndikon që askush të mos e marrë seriozisht vendin tonë, e ka treguar sot në “Natë me Xhaxhiun”, Geri Selenica i Qendrës Shqiptare për Studime Strategjike.

Shqipëria është vendi i çudive, sidomos për të huajt dhe në veçanti për ambasadorët e angazhuar dhe dashamirës të saj. Njërën prej këtyre çudive e ka zbuluar ambasadori gjerman Hoffman gjatë një seance dëgjimore në Komisionin e Jashtëm, ku u thirr për të raportuar mbi situatën e azilkërkuesve. “Shiptartët janë grupi I dytë pas sirianëve. Nuk kemi të dhëna se nga cilat qytete vijnë, por mendojmë se janë nga e gjithë shqipëria. Azilërkeimi nuk është çështje e varfërisë ekstreme, sepse ka pasur edhe njerëz të mirëpaguar që kanë kërkuar azil.

Kërkesa e biznesit për kredi vijon të ulet për të tretin tremujor radhazi. Të dhënat dalin nga një vëzhgim i Bankës së Shqipërisë, sipas të cilës, janë bizneset e mëdha ato që kanë rrudhur kërkesën për kredi, në zërin e investimeve. Kurse biznesi i vogël dhe individët e kanë rritur atë. “Në fund të gushtit, stoku total i kredisë që bankat kanë dhënë për biznesin ra në 359.2 miliardë lekë nga 372.8 miliardë që ishte në gushtin e një viti më parë”, raporton banka.

Të dhënat e 8 mujorit tregojnë se, fondi i investimeve me gjithë shkurtimin e aplikuar gjatë rishikimit të buxhetit nuk është realizuar në masën 9.7%. Nga 31 miliardë lekë të planifikuara për tu investuar në janar-gusht janë alokuar 28 miliardë lekë ose 3 miliardë lekë më pak se programimi.

Sipas “Monitor” me rishikimin e buxhetit shpenzimet kapitale u reduktuan me 4.7 miliardë lekë, nga të cilat: – Shpenzimet kapitale me financim të brendshëm u rriten me 5 miliardë lekë dhe shpenzimet kapitale me financim të huaj u reduktuan me 9.7 miliardë lekë.