Europa

Palët në Tiranë vazhdojnë debatin nëse është vetting-u kusht kryesor i çeljes së negociatave për anëtarësimin e Shqipërisë në BE, apo zgjedhjet e qershorit; nëse Shqipërisë i kërkohet 1 kusht e 5 prioritete,  apo 2 kushte e 7 prioritete.

Por e kanë të kotë -- edhe sikur Shqipëria të plotësojë 15 kushte e 17 prioritete, çelja dhe, ç’është më e rëndësishme, vazhdimi i negociatave për antarësimin e Shqipërisë në BE do të varet nga gjërat që do të ndodhin në Europë e në botë në vitin në vazhdim.

Revista gjermane “Der Spiegel” shkruan në numrin e saj të datës 10 dhjetor për një lëvizje në rreth të ngushtë mes drejtuesve europianë për të rishikuar strategjinë e mbrojtjes bërthamore. Sipas revistës që citon diplomatë, drejtuesit europianë nuk e kanë përmendur idenë në asnjë prej takimeve të NATO-s, duke këmbëngulur që çështja të qëndrojë me çdo kusht larg debatit publik. Kjo nismë ende në embrion, ka marrë udhë nga fitorja e Donald Trump dhe qasjet e tij për të rishkuar de facto kontratat e anëtarësisë në Aleancë.

Donald Trump fitoi. Dhe fitoi zgjedhjet duke patur kundër të gjithë. Një pjesë e establishmentit që mendonte se do ta kalonte lehtë, është zhgënjyer shumë nga populli amerikan, të cilit duket se nuk i thotë dot hapur që “nuk mbush”. Kështu që u gjet teza se zgjedhjet u afektuan nga lajmet false dhe nga propaganda ruse. Por ky establishment ka vesin se nuk zhgënjehet asnjëherë nga vetja, nga dështimi i vet.  

Kryeministri i Shqipërisë ka bërë një kthesë të madhe në profilizimin e vetes si politikan krahasuar me periudhën e opozitarizmit. Asokohe, Edi Rama ishte një ndër njerëzit e politikës që fliste më pak nga të gjithë për politikën e jashtme, duke vlerësuar në mjedise private për pamundësinë e Shqipërisë për të thënë diçka për punët e kësaj bote. Mirëpo ja që kohët ndryshojnë dhe ato i bëjnë të kuptojë shumëkujt se ka patur gabime.

Joshka Fisher, ish-ministër i Jashtëm i Gjermanisë, shkruante dje një opionin në “Project Syndicate” mbi atë se çfarë mund të sjellë fitorja e Donald Trump në SHBA. Ka ende një muaj e gjysmë kohë deri në marrjen e zyrës nga miliarderi amerikan, por pasiguritë që ka mbjellë ai po drejtojnë analizën e përgjithshme drejt një fryme apokalipsi.

Kërcënime me vdekje, dhuna dhe sulmet fizike, frikësimi i drejtpërdrejtë dhe kërcënimet verbale janë shpesh pjesë e jetës së përditshme për shumë gazetarë në Ballkanin Perëndimor. Ndaj shkrimeve kritike dhe investigative reagojnë madje në mënyrë të përsëritur me padi të justifikuara shpesh me akuza të dyshimta dhe fushata vërtetë të pista edhe përfaqësuesit e institucioneve shtetërore.

Në Europë po vihet re një shqetësim në rritje i partive tradicionale për rritjen e populizmit të djathtë, i përforcuar edhe më shumë nga Brexit dhe fitorja e Donald Trump në zgjedhjet presidenciale në SHBA. Franca dhe Austria janë dy vendet me tendencën më të fortë të populizmit në rritje të së djathtës ekstreme në Europë. Një hulumtim i Institutit gjerman Bertelsmann për nëntë vende të BE-së ka gjetur disa arsye që ushqejnë këtë këtëtë fenomen shumëdimensional.

Stresi politik dhe ekonomik të cilin po kalojnë vendet e Ballkanit po gjen reflektim tashmë edhe në raportet e Bankës Botërore, e cila duket se i ka bërë një lexim jo vetëm ekonomik situatës aktuale. Në një dokument të prezantuar sot në Bukuresht shprehet shqetësimi për perspektivën ekonomike dhe tensionin politik e social që po dominon shoqëritë e rajonit.

Raporti thotë se ulja e ritmeve të investimeve në Bashkimin Evropian dhe vështirësitë strukturore në vazhdim në të gjitha vendet, po pengojnë rritjen në rajon dhe po kontribuojnë për një ngritje të populizmit dhe polarizimit.

Kёto ishin ditё tranzicioni. Barack Obama ishte pёr herё tё fundit si president i SHBA-sё nё Europё. Me tё u takuan nё zyrёn e kancelarit nё Berlin kryetarёt e shteteve dhe qeverive tё vendeve kryesore europiano-perёndimore. Secili prej tyre i lёnduar apo i sfiduar nё llojin e vet.

Presidenti i Komisionit Evropian, Jean-Claude Juncker deklaroi një ditë më parë se Donald Trump duhet "të mësojë se çfarë është Evropa dhe si funksionon" duke shtuar se "ne do të humbasim dy vjet kohë" derisa presidenti i ardhshëm amerikan të "mësojë rreth botës" për të cilën nuk ka njohuri.