Europa

Tregu botëror i vajit vegjetal është në një moment transformimi, për një sërë arsyesh, të cilat kanë çuar në uljen e disa prodhimeve, rritjes së të tjerave dhe luhatjeve të çmimeve që prekin kryesisht Evropën.

Europa po plaket dhe arsyeja kryesore pse po lindin më pak fëmijë është pasiguria për të ardhmen.

Daniele Vignoli, profesor i demografisë në Universitetin e Firenzes, kreu në vitin 2019 një studim mbi shkaqet e lindshmërisë së ulët.

Shumë prej 1 600 pjesëmarrësve i thanë atij se vështirësitë ekonomike – veçanërisht mungesa e punës ose aksesit në strehim – nënkuptonin se ata ndiheshin të paaftë për të pasur një fëmijë. Të tjerë panë si arsye rritjen e shqetësimit të përgjithshëm për gjendjen e botës.

Mbetjet e gjetura në një varrezë 6700-vjeçare në Francë u kanë dhënë mundësi shkencëtarëve franko-gjermanë të rindërtojnë pemën familjare të banorëve të Gurgy Les Noisats, në jug të Parisit.

Rindërtimi i gjenomit shkon deri në shtatë breza dhe rezultatet u publikuan në “Nature”, revista kryesore shkencore në botë.

ADN-ja e këtij grupi njerëzish që jetuan gati shtatë mijëvjeçarë më parë hap një dritare unike për të kuptuar familjen, shoqërinë dhe kulturën gjatë një epoke sa të rëndësishme, aq edhe të panjohur.

Askush nuk di të thotë “Jo” më mirë sesa francezët. Charles De Gaulle i tha dy herë "Jo" kërkesës së Britanisë për t’iu bashkuar Tregut të Përbashkët Europian; Jacques Chirac i tha “Jo” luftës në Irak dhe Emmanuel Macron këtë javë tregoi me gishtin poshtë ndaj Fiona Scott Morton, akademikes amerikane nga Yale për postin e ekonomistes kryesore në drejtorinë e fuqishme të konkurenës në BE

20 vjet nga Samiti BE-Ballkani Perëndimor në Selanik të Greqisë, pak gjëra kanë ndryshuar. Më 21 qershor 2003, Bashkimi Evropian dhe vendet kandidate potenciale nga Ballkani Perëndimor u takuan në samitin e Selanikut.

Krerët e vendeve anëtare u zotuan për perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor, duke i dhënë jetë ëndrrës europiane të këtyre vendeve.

Samiti ishte një shpresë e re për stabilizimin e rajonit pas vitesh, i sapodalë nga një periudhë luftërash, paqëndrueshmërie politike dhe stanjacioni ekonomik, që pasoi shpërbërjen e Jugosllavisë.

Robert Keohane ishte një nga të parët që sfidoi teorinë e "stabilitetit hegjemonik", ku pushteti nuk është më monopoli i një vendi hegjemonik, por shpërndahet përmes ndërvarësisë së shteteve. Profesori emeritus në Universitetin Princeton, në një intervistë me “Kathimerini”-n shpjegon se si lufta në Ukrainë e ka minuar fuqinë e institucioneve ndërkombëtare. A është rënia e fuqisë ruse faktori që e bën Rusinë edhe më të rrezikshme?

Presidenti i Francës Emmanuel Macron ka provokuar debate me deklaratën e tij për “autonominë strategjike” të Europës nga SHBA, sidomos nisur nga fakti se ajo erdhi në kthimin e tij nga një vizitë në Kinë. Si për të konfirmuar rrëmujën që ekziston në Europë për këto çështje, ka reaguar, madje replikuar, kryeministri polak, Mateusz Morawiecki.

Në vend të ndërtimit të autonomisë strategjike nga SHBA, propozoj një partneritet strategjik me SHBA

E domosdoshme, e parealizueshme. Nëse i bashkon këta dy mbiemra, kupton se ku konsiston drama evropiane. Siç u pa, së fundmi, nga udhëtimi i presidentit francez, Emmanuel Macron, në Kinë. Ndërsa Evropa ka nevojë për një integrim më të madh për t'u përballur me kërcënimet në rritje për sigurinë e të gjithë ne evropianëve, fuqitë e mëdha, mbi të gjitha pesha dhe presioni i së kaluarës mbi të tashmen, e bëjnë pothuajse të pamundur ("pothuajse" është një lëshim ndaj paparashikueshmërisë së të ardhmes) ta arrijë atë.

 Gjatë një diskutimi para disa ditësh rreth librit mbi Skënderbeun të Aurel Plasarit, aktivitet ku merrte pjesë edhe kryeministri Edi Rama, autori i veprës ndër të tjera sqaroi edhe sesi gadishullit tonë i mbeti emri aktual. Pra Ballkan. 

Z. Plasari e lidh këtë emërtim me një gjeograf gjerman, i cili u nis nga kriteri gjeografik – vargmalet – për ta quajtur Ballkan, sipas emrit turqisht për Mal. Për Plasarin kjo proçkë e inskenuar mbi një studim në vitin 1811 i paska bërë një dëm të madh kulturor dhe politik rajonit tonë. 

Në një opinion të shkruar për “Politico”, Andrew A. Michta i Qendrës Europiane Marshall, e cilëson luftën atuale në Ukrainë, si një luftë për të ardhmen e Europës. Sipas tij kjo përballje do të sjellë rikonfigurimin gjeostrategjik të kontinentit dhe të arkitekturës së tij të sigurisë. Michta thotë se keqllogaritjet e presidentit rus mund të sjellin ndryshime pozitive epokale, duke i dhënë fund një ndarjeje të definuar edhe në antropologjinë politike të Europës, mes Lindjes dhe Perëndimit.