Mjekra, mes funksionit të munguar fizik dhe mesazhit që përçon

Qimet e fytyrës janë dy llojesh: mjekra dhe mustaqet. Çdo stilim i qimeve në fytyrë është njëra ose tjetra, ose të dyja bashkë.

“The Economist” në një artikull të 2015-s fliste për një trend në rritje të mjekrës, ndërsa raportonte  nga Kampionati Kombëtar i Mjekrave dhe Mustaqeve. Një vit më parë, "New York Post" kishte publikuar një artikull në të cilin thuhej se meshkujt në Bruklin paguanin deri në 8 500 euro për transplant qimesh, në mënyrë që të bëheshin me mjekër.

Mjekrat për të cilat shkruante atëherë “The Economist” ishin më shumë sesa një trend kalimtar. Shumë shpejt, mjekra u kthye në një fenomen të mirëfilltë të shekullit të XXI. Madje, me fillimin e pandemisë, disa media publikuan edhe kombinimet e mjekrave me maskat.

Qimet e fytyrës nuk duket se kanë një funksion të mirëfilltë. Atëherë pse i kemi? Shkencëtarët nuk janë të sigurt për këtë. Por kanë hedhur një hipotezë evolucionare që bën sens.

Qimet e fytyrës janë një tipar ornamental dhe nuk duket se kanë ndonjë funksion fizik specifik. Për të ilustruar këtë, le të analizojmë qimet në pjesë të tjera të trupit.

Qimet e trupit ruajnë temperaturën normale.

Flokët mbrojnë skalpin nga dielli dhe mbajnë nxehtësinë e duhur në dimër.

Qerpikët mbrojnë syrin nga bakteret dhe pluhuri

Vetullat pengojnë djersën të hyjë në sy.

Qimet e sqetullës mbledhin feromonet dhe reduktojnë fërkimin mes lëkurën në pjesën anësore të krahut me lëkurën e gjoksit.

Qimet pubike gjithashtu reduktojnë fërkimin, por edhe sigurojnë një shtresë mbrojtëse nga bakteret dhe patogjenët e tjerë.

Po qimet e fytyrës?

Në ditët e para të studimit të kësaj teme, biologët evolucionistë menduan se mjekra mund të shërbente për qëllime termorregulluese ose profilaktike të ngjashme me flokët e trupit dhe ato pubike. Mjekrat dhe mustaqet janë rreth gojës, në fund të fundit, dhe goja merr ushqim dhe grimca të tjera që mund të mbartin sëmundje. Mjekrat dhe mustaqet janë gjithashtu në fytyrë, e cila është e lidhur me kokën, që humbet shumë nxehtësi nga maja nëse nuk mbulohet nga flokët. E gjitha ka kuptim kur e shikon në atë mënyrë.

Përveç se ka një problem me këtë teori: Ajo lë jashtë 50 për qind të popullsisë, d.m.th., femrat. Përzgjedhja natyrore është e pamëshirshme, por rrallë ndonjëherë zgjedh për një tipar në një specie si ajo dhe lë gjysmën e popullsisë të varur, veçanërisht gjysma që çon në fund procesin e riprodhimit (d.m.th., gjysma më e rëndësishme). Nëse qimet e fytyrës do të kishin për qëllim të kryenin funksione të rëndësishme, ato do të ishin të pranishme në të dy gjinitë. Në vend të kësaj, qimet e trasha të fytyrës janë prezente pothuajse ekskluzivisht në gjysmën mashkullore të specieve, dhe puna e tyre e vetme është të rrinë në fytyrën e bartësit të tyre si një sinjal për këdo që kalon në rrugën e tij.

Çfarë sinjali përçojnë qimet e fytyrës?

Profesori i Universitetit të Nju Meksikos, Geoffrey Miller, një nga psikologët kryesorë të evolucionit në këtë fushë, shprehet: "Dy shpjegimet kryesore për qimet e fytyrës mashkullore janë tërheqja ndër-seksuale (tërheqja e femrave) dhe konkurrenca intraseksuale (frikësimi i meshkujve rivalë)". Në thelb, qimet e fytyrës sinjalizojnë një gjë për partnerët e mundshëm (domethënë virilitetin dhe pjekurinë seksuale) dhe diçka tjetër për rivalët e mundshëm (të qenit i frikshëm dhe i mençur). Të marra së bashku, këto sinjale u japin markën e një statusi më të ngritur burrave me mustaqet më madhështore ose mjekrat më të mëdha.

Sinjali që qimet e fytyrës dërgojnë gjithashtu ka tendencë të jetë më i fortë dhe më i besueshëm midis meshkujve, të cilët janë më shpesh rivalë, sesa midis meshkujve dhe femrave, të cilët janë më shpesh partnerë. Në fakt, biologët evolucionarë do t'ju thonë (nëse i pyet) se ndërsa disa femra me të vërtetë i pëlqejnë qimet e fytyrës, dhe disa jo, dhe disa nuk mund të kujdesen më pak, më shpesh tërheqja ka të bëjë më shumë me dendësinë e mjekrës sesa me çdo gjë tjetër. Kjo do të thotë, nëse jeni në një vend ku ka shumë mjekra, atëherë një fytyrë e rruar plotësisht është më tërheqëse, por nëse jeni të rrethuar me fytyra të rruara, atëherë mjekra është më e mira.

Mjekrat në histori

Përgjatë historisë, njerëzit kanë mbajtur mjekra ose i kanë rruar ato si një përgjigje ndaj zgjedhjeve të armiqve dhe rivalëve të tyre. Romakët e lashtë qëndruan të rruar për 400 vjet sepse grekët e lashtë, rivalët e tyre gjatë periudhës helenistike, i shihnin mjekrat si simbole të statusit të ngritur dhe zgjuarsisë. Për 270 vjet, anglezët jetuan nën kërcënimin e pushtimit viking (dhe, në disa pjesë, në të vërtetë jetuan nën sundimin e vikingëve), një periudhë nga 793 deri në 1066 pas Krishtit e quajtur qartësisht "Epoka e Pushtimit Viking", anglezët u rruan si një kulturë reagimi ndaj pushtuesve të tyre vikingë me mjekër. Gjatë Reformës Protestante, shumë protestantë rritën mjekrat në shenjë proteste kundër katolicizmit, priftërinjtë e të cilëve ishin tipikisht të rruar.

Ajo që është edhe më magjepsëse është se të madh e kanë pasur ndikimin sunduesit dhe individët e tjerë me status të lartë në trendet e qimeve të fytyrës. Perandori Hadrian solli mjekrat në Romë në shekullin e dytë pas Krishtit dhe e gjithë klasa e udhëheqjes së Perandorisë Romake ndoqi shembullin e tij, duke përfshirë shumë pasardhës të Hadrianit. Në Mesjetë, Henry V ishte mbreti i parë i Anglisë që rrinte i rruar dhe për shkak se ishte një monark kaq i madh, shoqëria angleze dhe shtatë mbretërit pasues e ndoqën shembullin e tij. Vetëm kur erdhi Henry VIII, me gjithë lavdinë e tij të shfrenuar, vrasëse, mjekra bëri një rikthim, padyshim si një mënyrë që ai të dallonte veten nga paraardhësit e tij.

Wired.com

Përktheu: Gazmira Sokoli